Ευδόκιμος Κοχλιαρίδης: «Αλλιώς τα είπα...κι αλλιώς τα έγραψαν...»

Σήμερα το πρωί ο αρχαιοκάπηλος Ευδόκιμος Κοχλιαρίδης,κάτοικος της Αμφίπολης μίλησε στο ΔΙΚΤΥΟ Τηλεόραση,διαψεύδοντας τα όσα γράφτηκαν περί καθοδήγησης στην ανασκαφή του Τύμβου Καστά από τον ίδιο. Ο αρχαιοκάπηλος Ευδόκιμος φάνηκε ενοχλημένος από τα όσα γράφτηκαν, καθώς όπως λέει και ο ίδιος: «Αλλιώς τα είπα κι αλλιώς τα έγραψαν. Δεν ανεφέρθηκα σε κανέναν προσωπικά.»

Συγκεκριμένα, ο 82χρονος αρχαιοκάπηλος Ευδόκιμος δήλωσε: «δεν έδειξα εγώ την πύλη του Τύμβου στον Αρχιφύλακα της ανασκαφής Αλέξανδρο Κοχλιαρίδη». Στη συνέχεια τόνισε πως έχει πολύ καλές σχέσεις ο ίδιος με τον Αρχιφύλακα. Όπως προσθέτει ο ηλικιωμένος, «εδώ στο χωριό όλοι γνωριζόμαστε,είμαστε ενωμένοι» και συμπληρώνει «όλος ο κόσμος εδώ γνωρίζει πόσο άψογη συμπεριφορά έχει ο Αρχιφύλακας Αλέξανδρος Κοχλιαρίδης του Θεοχάρη. Δε ξεχωρίζει κανέναν.»

Αρχιφύλακας Αρχαιολογικού χώρου Αμφίπολης Αλέξανδρος Κοχλιαρίδης του Θεοχάρη.
Πηγή: Amphipoli news
Δημοσίευση: 31/08/2014.

Αμφίπολη: Συνωστισμός ξένων επενδυτών

Γερμανοί ψάχνουν να αγοράσουν εκτάσεις στην περιοχή των αρχαιολογικών ανακαλύψεων.

Tο παγκόσμιο ενδιαφέρον που προκάλεσαν οι αρχαιολογικές ανακαλύψεις στην Αμφίπολη και το μυστικό που κρύβουν οι Σφίγγες στον τύμβο του λόφου Καστά, έχουν δημιουργήσει συνωστισμό ξένων κατά πλειοψηφία επιχειρηματιών, αλλά και Ελλήνων, που θέλουν να επενδύσουν στην ευρύτερη περιοχή.

«Τις τελευταίες μέρες, μετά την δημοσιοποίηση των αρχαιολογικών αποκαλύψεων, παρατηρείται μεγάλη επισκεψιμότητα, από ξένους βασικά επενδυτές, οι οποίοι ενδιαφέρονται να δημιουργήσουν επιχειρήσεις στην ευρύτερη περιοχή μας» λέει στη "Deal news" ο δήμαρχος της Αμφίπολης Γιώργος Βογιατζής.

«Η περιοχή μας είναι πολύ όμορφη, παρθένα σε μεγάλες επιχειρήσεις και φθηνή στις τιμές γης, και σε συνδυασμό με τις αποκαλύψεις στον τύμβο Καστά, έχει προσελκύσει τόσο μεγάλο ενδιαφέρον από επιχειρηματίες», αναφέρει ο κ. Βογιατζής και σημειώνει:

«Πρέπει να υπάρξει ένας σχεδιασμός από την κυβέρνηση σε συνεργασία με τον Δήμο Αμφίπολης και την Περιφέρεια, για τα έργα που θα γίνουν στην περιοχή και τι μορφής επιχειρήσεις θα αναπτυχθούν.

Οι ξένοι που μας έχουν επισκεφθεί, ζητούν να αγοράσουν χωράφια ή εκτάσεις για να τις αξιοποιήσουν.

Η προβολή της περιοχής, έχει αναπτύξει σε απίστευτο, θα έλεγα, βαθμό τον τουρισμό και δεν αποκλείεται να δημιουργηθούν ακόμα και ξενοδοχειακά συγκροτήματα στην ευρύτερη περιοχή, αφού η Αμφίπολη απέχει μόλις 5 χιλιόμετρα από την θάλασσα, ενώ υπάρχει ανάγκη και από μικρότερες επιχειρήσεις, όπως εστίασης για παράδειγμα, που λείπουν, αφού οι υπάρχουσες δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν τον μεγάλο όγκο των επισκεπτών.

Παράλληλα, υπάρχει και το λιμάνι μας, που μένει ανεκμετάλλευτο και θα μπορούσε με χρηματοδότηση από το νέο ΕΣΠΑ να αξιοποιηθεί από τους επενδυτές. Επιπρόσθετα – σημειώνει ο δήμαρχος Αμφίπολης – όλη η περιοχή αποτελεί κόμβο εισόδου από τα Βαλκάνια και εξόδου προς αυτά, αφού συνορεύει με την Εγνατία Οδό».

Σύμφωνα με τους παράγοντες της Αμφίπολης και της ευρύτερης περιοχής, η αξιοποίηση του λιμανιού δημιουργεί νέες προοπτικές ανάπτυξης, και αποτελεί ευκαιρία για τους επενδυτές, καθώς μπορεί να μετατραπεί σε λιμένα τουριστικών σκαφών και σκαφών αναψυχής από τη Βουλγαρία, περιφερειακό κέντρο μεταφορών και εμπορίου από και προς την Ανατολική Μακεδονία και το Βόρειο Αιγαίο.

Ο δήμαρχος Αμφίπολης αναφέρθηκε και στο σχέδιο για αλλαγή της σιδηροδρομικής γραμμής Θεσσαλονίκης – Αλεξανδρούπολης. «Από τα προπολεμικά χρόνια υπήρχε σχεδιασμός για όδευση της γραμμής Θεσσαλονίκης – Αλεξανδρούπολης μέσω Αμφίπολης και Καβάλας.

Τώρα, με τις τελευταίες ανασκαφές και το διεθνές ενδιαφέρον που υπάρχει για την Αμφίπολη, το έργο μπορεί να γίνει πραγματικότητα και έχουμε κάνει ήδη κρούσεις στο Yπουργείο γι' αυτό».

Γερμανικό ενδιαφέρον

Σύμφωνα με τις μαρτυρίες παραγόντων της περιοχής, το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για επενδύσεις δείχνουν κυρίως οι Γερμανοί.

Πριν από μια εβδομάδα περίπου δύο Γερμανοί επιχειρηματίες, ρωτούσαν αν υπάρχουν χωράφια προς πώληση, ενώ κάποιοι άλλοι ρωτούσαν αν υπάρχουν εκτάσεις, για να δημιουργήσουν οικισμούς και να νοικιάζουν τα σπίτια στους τουρίστες.

Πολλοί είναι πάντως αυτοί, που έχουν αρχίσει ήδη να διαπραγματεύονται με τους ιδιοκτήτες εκτάσεων και σπιτιών στην Αμφίπολη και στο χωριό Μεσολακκιά όπου βρίσκεται ο αρχαιολογικός τάφος, (που είναι ένα μικρό χωριό, το οποίο δεν αναγράφεται σε πολλούς χάρτες) ζητώντας να μάθουν τις τιμές, ενώ αρκετοί είναι αυτοί που ζητούν να αγοράσουν σπίτι στην περιοχή. Πληροφορίες μάλιστα αναφέρουν ότι ορισμένοι εργολάβοι της περιοχής, συντομεύουν τις άδειες οικοδόμησης για να χτίσουν και να φιλοξενούν τους επισκέπτες της Αμφίπολης.

Προθέσεις πάντως αυτών που θέλουν να πουλήσουν εκτάσεις ή σπίτια στους ξένους επιχειρηματίες, είναι εντελώς αντίθετοι με την άποψη του δημάρχου Γιώργου Βογιατζή, ότι η γη στην Αμφίπολη και την ευρύτερη περιοχή είναι φθηνή. Όπως αναφέρουν μεσίτες, οι τιμές των εκτάσεων, χωραφιών ή κτημάτων ή και κατοικιών, θα αυξηθούν, λόγω της μεγάλης ζήτησης, ενδεχομένως και μέχρι και 100%.

Όσο για την επιστροφή επιχειρήσεων στην περιοχή, που έφυγαν εκτός συνόρων λόγω της κρίσης, ο δήμαρχος της Αμφίπολης λέει: «Η περιοχή μας δεν είχε πολλές επιχειρήσεις που έφυγαν. Το ζωντάνεμα της Αμφίπολης και της ευρύτερης περιοχής θα γίνει από τους ξένους και Έλληνες επιχειρηματίες που θέλουν να επενδύσουν εδώ».

Αρκετοί ωστόσο είναι αυτοί που θεωρούν πως το επενδυτικό ενδιαφέρον θα υλοποιηθεί στο ακέραιο, αν αποκαλυφθούν περισσότερα από το εσωτερικό του τύμβου.

Αν όχι, ενδεχομένως να μειωθεί αυτό το ενδιαφέρον.

Τις απόψεις αυτές πάντως δεν συμμερίζεται ούτε ο δήμαρχος, ούτε και οι παράγοντες της περιοχής, καθώς διαπιστώνουν πως οι μέχρι τώρα ανακαλύψεις, έχουν προκαλέσει το ενδιαφέρον των επιχειρηματιών, που ζητούν ήδη να επενδύσουν στην περιοχή.

ΣΕ ΜΟΥΣΕΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ

Αύξηση 30% επισκεπτών και εισπράξεων

Η ανάπτυξη στην περιοχή της Αμφίπολης, συνδυάζεται και με την παραμονή των αρχαιολογικών ευρημάτων στην περιοχή και να μην απομακρυνθούν. Σύμφωνα με πληροφορίες, παράγοντες και φορείς της Αμφίπολης και των γύρω χωριών, προκρίνουν αν παραστεί ανάγκη για μεταφορά των ευρημάτων για λόγους προστασίας, να δημιουργηθεί ένα μικρό Μουσείο, και να τοποθετηθούν τα όποια ευρήματα εκεί.

Αφορμή γι' αυτό πήραν και από την αυξημένη επισκεψιμότητα και τις εισπράξεις σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους το τετράμηνο Ιανουαρίου – Απριλίου του τρέχοντος έτους.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο για τον Απρίλιο, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ η αύξηση της επισκεψιμότητας στα Μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους κινήθηκε στα επίπεδα του 25% ενώ οι εισπράξεις αυξήθηκαν πάνω από 30% φθάνοντας σχεδόν τα 3,5 εκατ. ευρώ από 2,68 εκατ. ευρώ τον Απρίλιο του 2013.

Στο τετράμηνο Ιανουαρίου – Απριλίου η επισκεψιμότητα αυξήθηκε κατά 25% και εισπράχτηκαν 6,56 εκατ. ευρώ έναντι 5,43 εκατ. ευρώ πέρυσι. Με βάση την αυξημένη κίνηση αυτή, το υπουργείο Πολιτισμού προσδοκά οι εισπράξεις από τα Μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους στο τέλος του χρόνου, να ξεπεράσουν τα 47 εκατ. ευρώ που ήταν τα έσοδα του 2013.

Πηγή: dealonline
Δημοσίευση: 31/08/2014.

Οι αρχαιοκάπηλοι και το πέρασμά τους από την Αμφίπολη

Ένας 82χρονος κάτοικος της περιοχής περιγράφει πώς έφταναν εκεί πάντα, πρώτα οι αρχαικάπηλοι και μετά οι αρχαιολόγοι...

Όλοι οι Έλληνες αλλά και όλος ο πλανήτης περιμένει με αγωνία να δει τι θα "βγει" από τις ανασκαφές στον τύμβο Καστά στην Αμφίπολη.

Την ίδια ώρα, ένας 82χρονος κάτοικος της περιοχής μιλά για τη δράση των αρχαικάπηλων σε αυτήν. Ανθρωποι που δεν δούλεψαν ποτέ.

«Υπήρχαν άνθρωποι στην Αμφίπολη που δεν δούλεψαν ποτέ, μάζευαν μπίλιες και έβρισκαν και τα νομίσματα. Τα νομίσματα τα έβρισκες περπατώντας. Εμείς ήμασταν αγρότες, αυτοί όλη μέρα έψαχναν και όλη τη νύχτα έσκαβαν» αναφέρουν στο ΑΠΕ -ΜΠΕ κάτοικοι της περιοχής και συνεχίζουν: «Οταν ξεκίνησαν να ανοίγουν τους τάφους, ερχόταν κόσμος από όλες τις περιοχές, είχαν διασυνδέσεις παντού. Τους συνελάμβαναν, πήγαιναν στα δικαστήρια. Τους έβαζαν από τη μια πόρτα και από την άλλη τους έβγαζαν. Είχαν... μπάρμπα στην Κορώνη. Ετρωγαν πολλοί από αυτή τη δουλειά... Αν πούμε πολλά, θα γίνουμε κακοί» θα πουν κάτοικοι της Μεσολακιάς, διατηρώντας την ανωνυμία τους, αλλά χωρίς να αποκρύψουν πως και αυτοί έβρισκαν διάφορα νομίσματα στα χωράφια τους.

«Παλιά ψάχνανε με τσάπες, άρπαζαν ό,τι μπορούσαν και έφευγαν, γι' αυτό και βρήκαμε πολλά νομίσματα και αγαλματίδια στους τάφους. Σήμερα, είναι αλλιώς. Όσο για το "κύκλωμα", αυτό μπορεί να είναι κλειστό, αλλά τα νέα μαθαίνονται γρήγορα -από τον έναν στον άλλο. Αν γίνει η αρχή, σε βρίσκουν εύκολα» θα δηλώσει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ Σερραίος, ο οποίος φέρεται να έχει εμπλακεί στο παρελθόν σε υπόθεση αρχαιοκαπηλίας, για να προσθέσει: «Πριν από δυο χρόνια, μετά από εξάμηνες παρακολουθήσεις, προσήγαγαν περισσότερα από 120 άτομα στη Β. Ελλάδα με την κατηγορία της αρχαιοκαπηλίας, έπιασαν και τον "εγκέφαλο" και αρκετοί είναι στη φυλακή. Με παρακολουθούσαν και μένα, κάνανε έρευνα και στο σπίτι. Δεν είχα τίποτα, παρά μόνο ένα "βρώμικο" τηλέφωνο μέσα σε έξι μήνες, που ήθελε κάποιος να μου πουλήσει νομίσματα. Σε ένα κύκλωμα αρχαιοκαπηλίας δεν υπάρχει τρόπος για να μπεις ή να βγεις. Ερασιτέχνες δεν υπάρχουν. Όταν βγάζεις κέρδος από αυτή τη δουλειά, τότε είσαι επαγγελματίας». Αρχαίοι Ελληνες και Ρωμαίοι οι πρώτοι αρχαιοκάπηλοι.

Ο ίδιος υποστηρίζει πως οι πρώτοι αρχαιοκάπηλοι ήταν οι αρχαίοι Έλληνες: «Το πρωί τους έθαβαν και το βράδυ τους έκλεβαν. Όπου είχε χρυσό, άνοιγαν μια τρύπα και τα έπαιρναν. Κάποιοι λένε ότι οι Ρωμαίοι εκπαίδευαν και μαϊμούδες... μαϊμού την έκανε τη δουλειά, τα μάζευε και τα πήγαινε στην τρύπα. Ο τρύπες δεν γίνονταν τυχαία... Οι εννιά στους δέκα στην Αμφίπολη έκαναν αυτή τη δουλειά και πολλοί πέθαναν από τις αναθυμιάσεις».

Από την πλευρά του, ο επί 12 χρόνια συνεργάτης του Δημήτρη Λαζαρίδη, Κώστας Βαρύτας, θυμάται: «Όταν ανοίγαμε έναν τάφο με τον Δημήτρη τον Λαζαρίδη, ο αρχαιολόγος μας απομάκρυνε για να πάρει, όπως έλεγε, ο τάφος αέρα. Όταν βρέθηκε ο μεγάλος τάφος, κάτω από το μουσείο, ο Λαζαρίδης μας είπε να φύγουμε όλοι μακριά για να μην πάθει κάποιος κανένα κακό. Ήταν πολλοί αυτοί οι αρχαιοκάπηλοι που πέθαναν τότε από τις αναθυμιάσεις».

Την ίδια ώρα, στο μικρό καφενεδάκι της Μεσολακιάς, η συζήτηση γυρίζει από ένα «κοινό μυστικό», όπως το αποκαλούν οι περισσότεροι θαμώνες: όσοι είναι οι κάτοικοι της Αμφίπολης, σε διπλάσιο αριθμό θα έβρισκες στα σπίτια τους ανιχνευτές μετάλλων.

Η συγκλονιστική εξομολόγηση ενός 82χρονου αρχαιοκάπηλου

Την ίδια στιγμή, ένας «επαγγελματίας» 82 ετών πλέον περιγράφει με κάθε λεπτομέρεια στο ΑΠΕ-ΜΠΕ πως οι αρχαιοκάπηλοι βρέθηκαν στην Αμφίπολη και έκαναν περιουσίες από τα ευρήματα που πουλούσαν.

26.04.1956, Αμφίπολη: «Άρχισαν συστηματικές ανασκαφές στην Αμφίπολη σ' ένα μεγάλο νεκροταφείο για να προστατευτεί η περιοχή από την αρχαιοκαπηλία. Πήρα την απόφαση να αρχίσω, παρά τις αδυναμίες, για να διασωθεί το καταπληκτικό πλήθος των κτερισμάτων. Ο τόπος ήταν γεμάτος σκάμματα και τομείς αρχαιοκαπήλων». Έτσι περιγράφει, στο ημερολόγιό του, ο αρχαιολόγος Δημήτρης Λαζαρίδης την αναγκαιότητα της έναρξης ανασκαφών στην Αμφίπολη και την προστασία της περιοχής από την Αρχαιολογική Εταιρεία, προκειμένου να χαρακτηριστεί άμεσα τότε, αρχαιολογικός χώρος, έτσι ώστε να βάλει «φρένο» στους αρχαιοκάπηλους, που πρόλαβαν πριν από αυτόν να ξεκινήσουν τις "εκσκαφές" και να συλήσουν ό,τι έβρισκαν μπροστά τους.

Εμείς δείξαμε στον Λαζαρίδη που ήταν η Νεκρόπολη

«...Στην Αμφίπολη ήρθαμε με την οικογένειά μου, όταν ήμουν επτά ετών» θα θυμηθεί ο 82χρονος, σήμερα, Κ.Ε. που εξιστορεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ πώς μπήκε ο ίδιος στο «βασίλειο» της (παράνομης) συλλογής αρχαίων αντικειμένων, που αφθονούσαν, όχι μόνο στους αρχαιολογικός χώρους της Αμφίπολης, αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας.

Η ζωή του ανθρώπου που έχουμε απέναντί μας, θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα. Ακόμα και σήμερα, στα βαθιά γηρατειά, η καρδιά του «χορεύει» κάτω από το στήθος, όταν μιλάει για το παρελθόν και τις (παράνομες) ανασκαφικές δραστηριότητές του.

Εφτασε για να σκάψει, από τις Σέρρες μέχρι και στις Μυκήνες, ενώ -όπως λέει, γελώντας- στη Βεργίνα έσκαψε πριν από τον Μανόλη Ανδρόνικο.

«Οι αρχαιοκάπηλοι, όπως τους λένε, πάνε πρώτοι, οι αρχαιολόγοι φτάνουν μετά» λέει και ξετυλίγει κάποιες πτυχές μιας διαδρομής, που παρόμοια διήνυσαν και διανύουν νύχτες, σε κάμπους και βουνά, χιλιάδες άλλοι «συνάδελφοί» του, κατακυριευμένοι, όπως κι αυτός, από το πάθος του σκαψίματος ή -αν θέλετε- τον «πυρετό του χρυσού».

Παιδί πάμφτωχης προσφυγικής οικογένειας, άφησε μαζί με τους δικούς του, το 1927, τη Δράμα, με τα πολλά κουνούπια και την ελονοσία και κατέφυγαν νοτιότερα, στην Αμφίπολη. «Τα πολλά κουνούπια της λίμνης και η ελονοσία ανάγκασαν τότε τους πρόσφυγες να φύγουν από εκεί. Άφησαν τότε τα ζώα τους ελεύθερα να τους οδηγήσουν- όπου εκείνα θα ησύχαζαν, εκεί θα εγκατασταίνονταν. Έτσι διάλεξαν και εγκαταστάθηκαν στον σημερινό οικισμό της Αμφίπολης που τότε τού δώσανε το όνομα Νεοχώρι (Γενίκιοη)» εξιστορεί ο 82χρονος.

«Η οικογένειά μου ήρθε από τη Δράμα το 1944. Ήμασταν κτηνοτρόφοι. Θυμάμαι που πήγαιναν τα γίδια να βοσκήσουν ψηλά εκεί, στον λόφο Καστά, είχε πολύ αέρα και μου άρεζε να ανεβαίνω στην κορυφή... Το 1953, πήγα φαντάρος. Στο χωριό είχε πολύ φτώχεια... Όταν γύρισα, μαζί με τον αδερφό μου ξεκινήσαμε να βγάζουμε τις οβίδες από τον λόφο. Είχαν μείνει πολλές από τον Βαλκανικό πόλεμο. Βγάζαμε μολύβια και "τούντσια" και τα πουλούσαμε στη Θεσσαλονίκη, δώδεκα δραχμές το κιλό. Τις βρίσκαμε εύκολα, γιατί, όταν χτυπούσε η οβίδα, άφηνε ίχνη καπνού στα βράχια, ήταν ζεστή και άφηνε καπνούς. Υπήρχαν, όμως, τρύπες που δεν είχαν καπνούς. Σκάψαμε... ήταν τάφοι. Έτσι άρχισαν όλα» λέει ο Κ.Ε., «ξεδιπλώνοντας» τις μνήμες του στις πρώτες εκσκαφές των τυμβωρύχων και τις θεαματικές ανακαλύψεις τους.

«Εδώ έσκαβαν όλοι» θα μας πει, για να προσθέσει: «ο τόπος είναι ημίβραχος, έσκαβες δέκα πόντους και φαινόταν, αν ήταν σκαμμένος ο τάφος. Σκάβαμε κυρίως στην Ακρόπολη, απέναντι από το σημερινό Αρχαιολογικό Μουσείο, στα "καλά μνήματα", έμεναν οι πλούσιοι εκεί. Άνοιξα πολλούς τάφους: αν ήταν γυναικείος ο τάφος, βρίσκαμε χρυσά σκουλαρίκια, περιδέραια και καρφίτσες, αν ήταν αντρικός κάποια αντικείμενα και δακτυλίδια. Πηγαίναμε βράδυ, ήμασταν το πολύ δυο-τρεις. Τα πουλούσαμε στον έμπορο και ο καθένας έπαιρνε το μερτικό του. Η συναλλαγή γινόταν στη Θεσσαλονίκη. Αν έβρισκες κάτι, έπαιρνες τον έμπορο και του το έλεγες. Έβρισκαν και αγαλματίδια και τα πουλούσαν στους μεγάλους αρχαιοκάπηλους ή σε αυτούς που έκαναν συλλογές».

«Το 1955» -συνεχίζει- «ήρθε ο αρχαιολόγος από την Καβάλα, ο Δημήτρης Λαζαρίδης και ξεκίνησε τις αρχαιολογικές εργασίες. Είχα βρει τότε τριάντα αγαλματίδια, δούλευα στον δρόμο και άνοιγα τη διακλάδωση προς το χωριό μέσα, φαρδαίναμε τον δρόμο, τριάντα κούκλες, περιστέρια "αλεπές" και γυναικεία πρόσωπα, τα παρέδωσα στον Λαζαρίδη. Δεν μου έδωσαν καμία αμοιβή... Μια μέρα, καθώς άνοιγε τον δρόμο η μπουλντόζα, πετάχτηκε ένα κεφάλι μαρμάρινο. Το παρέδωσα και αυτό, αλλά λεφτά δεν πήρα ακόμη».

1964-1965: «Μετά την έρευνα του νεκροταφείου, προχώρησα στην έρευνα της πόλης. Επιχείρησα ένα πλήθος δοκιμαστικών τομών στην ομαλή έκταση της Αμφίπολης, όπου υπήρχαν οι παλαιοχριστιανικές βασιλικές. Οι έρευνες αυτές ήταν άκαρπες. Εντούτοις πίστευα ότι εδώ θα έπρεπε να βρισκόταν ο σημαντικότερος χώρος της πόλης και ίσως η Αγορά. Την πεποίθησή μου ενίσχυε το γεγονός ότι οι παλαιότεροι κάτοικοι του χωριού ονόμαζαν αυτό το χώρο Μπεζεστένι και ότι εδώ αποκαλύπτονταν, όταν όργωναν, αξιόλογα τυχαία ευρήματα, όπως επιγραφές και αγάλματα. Η πόλη αυτή, που έγινε αποικία των Αθηναίων στα χρόνια του Περικλή, δηλαδή την εποχή της μεγάλης ακμής της Αθήνας, είμαι βέβαιος πως ήταν ένα μεγάλο κοσμοπολίτικο κέντρο. Από τα πιο μακρινά μέρη υπήρχαν παροικίες στην Αμφίπολη. Και, φυσικά, υπήρχαν ντόπια εργαστήρια κοσμημάτων, γλυπτών, αγγειοπλαστικής» γράφει στο ημερολόγιό του ο Δημήτρης Λαζαρίδης. «Εμείς δείξαμε τον Λαζαρίδη που ήταν η Νεκρόπολη» θα πει ο 82χρονος Κ.Ε..

«Αλλά, όμως, το πλέον αξιόλογο κτίριο ήτο ναός παλαιοχριστιανικών χρόνων αποκαλυφθείς εις τη θέσιν Μπεζεστένι και εντός αγρού του Ιωσήφ Ευθυμιάδη, ανατολικώς της αποκαλυφθείσης εν έτει 1961 κιονοστοιχίας... Εντός της Κοινότητας Αμφιπόλεως, όπισθεν της οικίας του Γεωργίου Παπαδόπουλου, κατά τη διάνοιξη των θεμελίων δια την οικοδομήν της εκκλησίας του χωριού, είχε διαπιστωθεί η ύπαρξις ορθογώνιου σκάμματος επί του μαλακού βράχου... Διαπιστώθη ούτως ότι πρόκειται περί λαξευτού τάφου εκ των λεγόμενων μακεδονικών Ταφή, δεν διαπιστώθει ούδ΄ανευρέθησαν οστά» αναφέρει ο Δημήτρης Λαζαρίδης στα Πρακτικά της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας έτους 1964, διαπιστώνοντας ότι αρχαιολογικοί τάφοι υπήρχαν, αλλά ήταν άδειοι.

«Ο Λαζαρίδης έβγαινε με μια τσάντα στο χωριό και μάζευε ό,τι μπορούσε, ζητούσε ό,τι είχε βρει ο καθένας να του το παραδώσει και τότε τα παρέδωσα και εγώ» σημειώνει ο Κ.Ε., η δράση του οποίου θα «φτάσει» μακριά και πέρα πλέον από την Αμφίπολη.

«Εχω βρεθεί παντού, έφτασα στις Μυκήνες, πήγα στην Βεργίνα πριν από τον Ανδρόνικο»

«Εγώ άρχισα από τους πρώτους» θα ομολογήσει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και θα συμπληρώσει: «πήγα παντού -μέχρι τις Μυκήνες- πηγαίναμε δύο-τρία άτομα, ξέραμε πού ήταν, ψάχνοντας τα έβρισκες. Πήγα στη Βεργίνα πριν από τον Ανδρόνικο. Ήμασταν τέσσερα άτομα και πήγαμε τρία μέτρα βάθος, βρήκαμε ένα φτυάρι σπασμένο, πήγαν άλλοι πριν από εμάς» θα πει απογοητευμένος και θα τονίσει: «πρώτα πάνε οι αρχαιοκάπηλοι σε έναν αρχαιολογικό χώρο και μετά οι αρχαιολόγοι... αυτοί διαβάζουν μόνο στα βιβλία...».

«Στην Ορμύλια της Χαλκιδικής με συνέλαβαν. Αλλά δεν ήμουν εκεί, το κάνανε συνωμοσία ο διοικητής Ασφαλείας, ο Οικ., με άλλα "κοπρόσκυλα" της δουλειάς, τρώγανε μαζί φαίνεται, πλήρωσα 1.700.000 δραχμές, για να μην μείνω φυλακή, για μένα και τον αδερφό μου, είπαν πως οδηγούσα μπουλντόζα: εγώ δίπλωμα δεν είχα... Θυμάμαι, ένα βράδυ του 1977 ήμασταν στο Μελισσουργό της Ν. Απολωνίας, κάτω στον δρόμο -Παζαρούδα λέγεται το χωριό- εκεί ψάχναμε, κάποιος μας πρόδωσε και ήρθε η αστυνομία, μας έπιασε και μας πήγε στα Λαγκαδίκια. Εγώ ήμουν τολμηρός, θαρραλέος. Εγώ θα την κοπανήσω, είπα στον αδερφό μου, βγαίνω από την πόρτα και τρέχω, δύο τη νύχτα, πάω στον ταξιτζή στον γιο του προέδρου. Ήταν μια γριά Πόντια, δικιά μας. "πάντον, όπου θέλει, μπορεί να έχει άρρωστο" λέει του γιου της. Τού λέω Θεσσαλονίκη πρέπει να πάω, έχω άρρωστο στο νοσοκομείο- ψέματα τού είπα. Το πρωί παίρνει ο διοικητής και μου λέει: την κοπάνησες, έτσι;. Τι να κάνω, τού είπα... Έτσι, ένα βράδυ έφυγα και από τη Ζίχνη. Δικαστήκαμε, έφαγα πενήντα μέρες φυλακή, πληρώσαμε... Τώρα είναι κακούργημα, τότε ήταν πλημμέλημα. Δεν πλήρωναν οι αρχαιολογικές υπηρεσίες, δεν υπήρχε ούτε φύλακας, ούτε τίποτα, ούτε ήταν χαρακτηρισμένα αρχαιολογικά. Πολλή φτώχεια. Με αυτά ίσα ίσα που συντηρούνταν ο κόσμος... άλλοι έπαιρναν τα λεφτά» λέει ο Κ.Ε., χωρίς, ωστόσο, να αποκαλύπτει ποιοι τα έπαιρναν.

Εγώ έδειξα στην Περιστέρη την είσοδο του Τύμβου

«Μετά το 1980, όλοι στην Αμφίπολη πήραν μηχανήματα ανιχνευτές. Τριάντα άτομα κάνανε όλη τη δουλειά- ήταν και Διοικητές μέσα και αυτοί μπερδεύονταν με τα αρχαία. Το 1994 παρέδωσα κάποια αντικείμενα στην αρχαιολογική υπηρεσία, τα εκτίμησαν με ένα ποσό, αλλά ακόμη δεν μου τα πλήρωσαν. Το 2006 τους παρέδωσα πέντε χάλκινα και δύο ασημένια νομίσματα ρωμαϊκών χρόνων, ένα χάλκινο νόμισμα βυζαντινών χρόνων, ένα στάθμιο και μία χάλκινη αιχμή βέλους. Τα κοστολόγησαν περίπου 900 ευρώ, αλλά δεν μου τα πληρώσανε ακόμη» συμπληρώνει.

«Τώρα τα παράτησα, γέρασα... Στις τελευταίες ανασκαφές στον Τύμβο Καστά, εγώ έδειξα στον αρχιφύλακα της Περιστέρη την είσοδο του Τύμβου. Τού έδωσα και σχεδιάγραμμα, το έχουν» θα μας πει, με έκδηλη την υπερηφάνεια στο βλέμμα και τη φωνή, προτού μας αποχαιρετήσει.



Πηγή: ANT1news[youtube]
Δημοσίευση: 30/08/2-14

Φουντώνουν τα σενάρια για το μεγάλο μυστικό

Μήπως υπάρχουν περισσότεροι του ενός τάφοι στην Αμφίπολη;
Στην τελική ευθεία για την είσοδο στον τάφο της Αμφίπολης και για την αποκάλυψη του μυστικού που κρύβεται εδώ και 2.300 χρόνια, βρίσκονται οι αρχαιολόγοι με επικεφαλής την Κατερίνα Περιστέρη. Τις τελευταίες ημέρες γίνονται εργασίες συντήρησης και στερεώσεων των μέχρι τώρα ευρημάτων, ενώ εκτιμάται ότι τις επόμενες 20 ημέρες θα μπορούν να κάνουν τα πρώτα βήματα στο εσωτερικό του σημαντικού αυτού μνημείου.

Την ίδια στιγμή φουντώνουν τα σενάρια για την ταυτότητα του νεκρού που έχει ταφεί στον λόφο Καστά, ενώ γίνονται όλο και πιο συχνές οι αναφορές στο ενδεχόμενο της σύλησης του τάφου πριν από πολλές εκατοντάδες χρόνια. «Η ελπίδα μας παραμένει ασύλητη» διαμηνύουν οι αρχαιολόγοι και το υπουργείο Πολιτισμού, ενώ κορυφαίοι ιστορικοί και καθηγητές επισημαίνουν ότι ακόμη κι αν πρόλαβαν οι τυμβωρύχοι, αυτό δεν μειώνει σε καμιά περίπτωση τη σημασία της ανακάλυψης. Οπως δήλωσε μάλιστα η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη «τα αποτελέσματα της ανασκαφής αυτής θα απασχολήσουν πολλά χρόνια την επιστημονική έρευνα. Η Αμφίπολη θα αποτελέσει στο μέλλον κέντρο διεθνούς ενδιαφέροντος, σημαντικό πόλο έλξης επισκεπτών και έναν ισχυρό πόλο οικονομικής ανάπτυξης για την ευρύτερη περιοχή».

Τα λόγια αυτά πιθανότατα να κρύβουν την πεποίθηση ότι ακόμη κι αν έχει συληθεί ο τάφος, δεν μπορεί παρά να έχουν μείνει σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα. Οπως επίσης και το γεγονός ότι ακόμη κι αν δεν είναι ο τάφος του... Μεγάλου Αλεξάνδρου αλλά του ναυάρχου Νέαρχου ή μελών της βασιλικής οικογένειας, η ανασκαφή στην Αμφίπολη μπορεί να κρύβει εντυπωσιακά μυστικά, εφάμιλλα των ανακαλύψεων στη Βεργίνα.

Υπερβολικές προσδοκίες
Οι αρχαιολόγοι προσπαθούν να ρίξουν τους τόνους τις τελευταίες ημέρες, καθώς η υπερβολική δημοσιότητα γέννησε και υπερβολικές προσδοκίες, ενώ προκάλεσε κύμα τουριστών που βάζουν μέχρι και «πολιτικά μέσα», προκειμένου να προσεγγίσουν και να φωτογραφίσουν τον λόφο Καστά. Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει το γεγονός ότι το ταφικό μνημείο είναι εντυπωσιακό, κάτι που αποδείχθηκε και από τη λήψη που έγινε από ελικόπτερο τηλεοπτικού σταθμού.
Όπως φαίνεται από ψηλά, ο χώρος πρόκειται για έναν τέλειο κύκλο κλεισμένο από τον ταφικό περίβολο μήκους 497 μέτρων. Οι αναλογίες του τεράστιου μνημείου έχουν εξάψει τη φαντασία όλων, καθώς το συγκρίνουν με τον τάφο του Φίλιππου στη Βεργίνα που ήταν τρεις φορές μικρότερος.

Η κυρία Περιστέρη

Και το ερώτημα που θέτουν οι επιστήμονες είναι ένα: Μπορεί να έχει κατασκευαστεί ένας τόσο εντυπωσιακός περίβολος, ο οποίος κρύβει μόνο έναν τάφο;

Η απάντηση έχει διπλή ερμηνεία. Είτε πρόκειται για την τελευταία κατοικία ενός σημαίνοντος προσώπου της εποχής εκείνης ο οποίος ήθελε να ξεχωρίζει και μετά θάνατον. Είτε η Τούμπα της Αμφίπολης κρύβει περισσότερους από ένας «ενοίκους». Από τη λήψη του ελικοπτέρου φαίνεται ότι το σημείο στο οποίο βρίσκονται οι αρχαιολόγοι και ετοιμάζονται να εισέλθουν στον τάφο είναι ένα πολύ μικρό κομμάτι από το μνημείο που περιβάλλεται από τον εντυπωσιακό περίβολο. Δηλαδή, ο προθάλαμος στον οποίο ήδη βρίσκονται οι αρχαιολόγοι και οι δύο θάλαμοι που φαίνονται είναι πολύ μικρά απέναντι σε όλο τον υπόλοιπο χώρο. Είναι, λοιπόν, δυνατόν να κατασκευάστηκε ένας περίβολος σχεδόν 500 μέτρων με εκπληκτικά μάρμαρα Θάσου μόνο για έναν τάφο;

Περισσότεροι τάφοι

Οι αρχαιολόγοι δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο η Τούμπα της Αμφίπολης να κρύβει περισσότερους του ενός τάφους. Αλλωστε, όπως τονίζουν ειδικοί, στη μεγάλη Τούμπα της Βεργίνας υπήρχαν τρεις τάφοι, του Φίλιππου, της Περσεφόνης και του Αλέξανδρου του Α'. Δεν αποκλείεται επομένως, εφόσον συνεχιστεί η ανασκαφική έρευνα και σε άλλα σημεία του λόφου Καστά να βρεθούν περισσότεροι του ενός τάφοι, φαινόμενο που συναντάται συχνά κατά τη Μακεδονική περίοδο.

Εκτός κι αν ο τεράστιος αυτός χώρος φιλοξενεί το μεγαλύτερο όλων τάφο που βρέθηκε ποτέ και ο οποίος κατασκευάστηκε για ένα πολύ σημαντικό πρόσωπο της αρχαιότητας.

Τα σενάρια για τη σύληση του σημαντικού μνημείου
«Αδύνατον να έχει ταφεί εκεί ο Μέγας Αλέξανδρος», λένε επιστήμονες

Ποιος μπορεί να έχει ταφεί εκεί; Είναι η ερώτηση που κάνουν όλοι τις τελευταίες εβδομάδες, με σενάρια και συνωμοσίες να φουντώνουν όσο αποκαλύπτονται κομμάτια του μνημείου.

Σε ένα πράγμα, πάντως, συμφωνεί η πλειονότητα των επιστημόνων. Οτι είναι αδύνατο να βρίσκονται εκεί τα οστά του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Θεωρούν ότι αν ο τάφος του Στρατηλάτη δεν βρίσκεται στην Αίγυπτο ή άλλη χώρα, τότε είναι πιθανό να βρίσκεται στην Αιγές, εκεί που θάβονταν οι βασιλείς. Επίσης, οι επιστήμονες εκτιμούν ότι δύσκολα να είναι ο τάφος της Ρωξάνης και του Αλέξανδρου του Δ', καθώς τονίζουν ότι ο Κάσσανδρος που μισούσε τη βασιλική οικογένεια και τους σκότωσε θα τους έφτιαχνε έναν τόσο μεγαλειώδη τάφο;

Οι περισσότερες πιθανότητες δίνονται για τον ναύαρχο του στόλου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο οποίος έζησε στην Αμφίπολη όταν εξορίστηκε από τον Φίλιππο το Β'. Ο Νέαρχος, κρητικής καταγωγής, συνδέθηκε από μικρός με τον Μέγα Αλέξανδρο και ως σημαίνον πρόσωπο θα μπορούσε να έχει ταφεί εκεί. Αναφορικά με το αν έχει συληθεί ο τάφος, πέραν της μικρής οπής που βρέθηκε στον προθάλαμο, αρχαιολόγοι τονίζουν ότι από τον συγκεκριμένο περίβολο έχουν αφαιρεθεί στο παρελθόν τμήματα, σημάδι ότι κάποιοι επιχείρησαν να εισβάλουν στο μνημείο. Αλλωστε, από τους 110 μακεδονικούς τάφους που έχουν ανασκαφεί μόνο οι έξι δεν έχουν συληθεί, οπότε οι πιθανότητες για την Αμφίπολη να μην πρόλαβαν οι τυμβωρύχοι είναι μικρές. Ολες οι απαντήσεις θα δοθούν το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα και μπορεί να κρύβουν μεγάλες εκπλήξεις...

Πηγή: Ημερησία
Δημοσίευση: 30/8/2014

Ο δωδεκάχρονος που άνοιξε την πόρτα στην ιστορία της Αρχαίας Αμφίπολης

Η παρουσίαση του πορτρέτου του πρωτοπόρου αρχαιολόγου Δημήτρη Λαζαρίδη, έτσι όπως το περιγράφει ο επί τριάντα χρόνια στενός συνεργάτης του Αλέξανδρος Κοχλιαρίδης, στον Γιώργο Ροδάκογλου, αποτελεί σίγουρα μια ξεχωριστή τηλεοπτική προσέγγιση του θέματος που αφορά τις ανασκαφές με φόντο το λόφο Καστά.

Ο κυρ Αλέκος όπως τον αποκαλούν οι κάτοικοι της Μεσολακκιάς, ήταν δώδεκα χρόνων όταν ανακάλυψε μια σπηλιά και τότε ο πατέρας του ειδοποίησε τον Δημήτρη Λαζαρίδη. Αμέσως έγινε το δεξί του χέρι και έτσι το 1964 ξεκίνησαν οι ανασκαφές για να έρθουν στο φως οι θησαυροί της αρχαία Αμφίπολης.

Σήμερα η Κατερίνα Περιστέρη συνεχίζοντας το έργο του, ανακάλυψε το μεγαλύτερο ταφικό μνημείο στην Ευρώπη με διεθνή ακτινοβολία.

Στο ρεπορτάζ της ΤV100 o Aλέξανδρος Κοχλιαρίδης κάνει ένα ταξίδι στο παρελθόν και επαναφέρει στην μνήμη του τις εικόνες της εποχής εκείνης



«Ήταν φθινόπωρο του 1955. Παιδί τότε, δώδεκα ετών, πήγα με τον πατέρα μου Φίλιππα για να μαζέψω ξύλα. Η νύχτα πλησίαζε κι εμείς κόβαμε και μαζεύαμε από κάτω όσα περισσότερα ξύλα μπορούσαμε για να γυρίσουμε γρήγορα πίσω στο χωριό. Ξαφνικά, βρεθήκαμε μπροστά σε ένα ιδιόμορφο άνοιγμα στο έδαφος, που αρχικά νομίζαμε πως ήταν σπηλιά. Ενημερώσαμε την Αρχαιολογική Υπηρεσία της Καβάλας, της οποίας προϊστάμενος ήταν τότε κάποιος Δημήτρης Λαζαρίδης. Ύστερα από δυο μέρες ήρθε.

Ένας ευχάριστος νέος, γεμάτος αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα. Τον μεταφέραμε στο χωριό με το γαϊδουράκι και τον πήγαμε στο σημείο -η σπηλιά, όπως μας αποκάλυψε, ήταν ένας λαξευτός τάφος ελληνιστικών χρόνων. Το πρώτο στοιχείο από έναν ολόκληρο αρχαίο πολιτισμό, που έκρυβε στα "σπλάχνα" της η περιοχή μας και η αρχαιολογική σκαπάνη θα τον αποκάλυπτε» εξιστορεί ο κ. Κοχλιαρίδης.

«Το 1964, ο Δημήτρης Λαζαρίδης κάνει την πρώτη τομή στον λόφο Καστά και εντοπίζει την περίμετρο του ταφικού περιβόλου. Αποκαλύπτει, τότε, 41 μέτρα της περιμέτρου μήκος, με 0,80 εκατ. στο ύψος. Εκείνα τα χρόνια, οι ανασκαφές ήταν δύσκολες- γίνονταν με τον κασμά και το φτυάρι, δεν υπήρχαν μηχανήματα, ούτε πολλά λεφτά. Ύστερα από δύο-τρεις μέρες, μία ξαφνική βροχή γέμισε με χώμα το σκάμμα των αρχαιολογικών ανασκαφών. Το 1965 ξεκινά την ανασκαφή στο ίδιο σημείο και αποκαλύπτει πλέον κομμάτι της περιβόλου» λέει ο κ. Κοχλιαρίδης και επισημαίνει «έφτασε μόλις έξι μέτρα από την είσοδο του τάφου».

«Πίστευε ότι εδώ ήταν θαμμένος ο μικρός Αλέξανδρος και η μητέρα του Ρωξάνη. Αυτό το στήριζε στα ιστορικά γεγονότα που έλεγαν, ότι ο Κάσσανδρος, φοβούμενος την οργή των Φιλιππαίων, που αγαπούσαν τον μικρό Αλέξανδρο, έκανε έναν μεγαλειώδη τάφο και τον έθαψε με τιμές βασιλικές, ενώ για τον Μέγα Αλέξανδρο πίστευε ότι ήταν θαμμένος στην Αλεξάνδρεια» επισημαίνει, «Προχωρά 13 -14 μέτρα βάθος. Εκεί αποκαλύπτει αρχαϊκούς ασύλητους κιβωτιόσχημους τάφους της εποχής του σιδήρου, μέσα στους οποίους είναι θαμμένες γυναίκες, παιδιά και άνδρες με οπλισμό. Συνεχίζει την εκσκαφή του ώσπου βρίσκεται στον φυσικό λόφο του Καστά. Εκεί κάνει νέες τομές και κατεβαίνει τμηματικά στον λόφο, αποκαλύπτοντας σταδιακά ένα μεγάλο τετράπλευρο οικοδόμημα, διαστάσεων 10x10 μ., με 5 μ. ύψος. Ο αρχαιολόγος απεφάνθη ότι αυτό ήταν το ταφικό σήμα του τύμβου, το οποίο στην αρχαιότητα βρισκόταν μέσα στο χώμα» λέει ο κ. Κοχλιαρίδης.

Την Κατερίνα Περιστέρη, ο Δημήτρης Λαζαρίδης τη γνώρισε το 1979-'80. Δούλεψε μαζί του για δύο χρόνια, καθώς στενός συνεργάτης του Λαζαρίδη ήταν ο φιλόλογος, σύζυγος της Κατερίνας Περιστέρη, Μόσχος Οτατζής. Η κυρία Περιστέρη γνώριζε για την περίμετρο της Αρχαίας Αμφίπολης" θα μας πει ο πρώην αρχιφύλακας των αρχαιολογικών ανασκαφών.

«Το 1984, ο Δημήτρης Λαζαρίδης αρρώστησε και δυστυχώς ήρθε ο πρόωρος θάνατός του. Το όνειρό του να συνεχίσει την ανασκαφή στον λόφο Καστά έμεινε ανεκπλήρωτο. Σήμερα το συνεχίζει με πολύ ζήλο η κυρία Περιστέρη.

Πηγή: thousandnews.gr
Του Βασίλη Παναγιωτίδη
Δημοσίευση: 30/8/2014

Γιάννης Χαμηλάκης: Ο Αλέξανδρος και τα άλλα «μυστικά» της Αμφίπολης

Ο καθηγητής Αρχαιολογίας στο Σαουθάμπτον μιλάει για την Αμφίπολη, τα μίντια, την πολιτική χροιά της ανασκαφής και τη σχέση της με την εποχή της κρίσης, την «εθνική θησαυροθηρία» και τον Αλέξανδρο, που άλλοτε η επίσημη Πολιτεία τον θεωρούσε ολέθριο πρόσωπο και τώρα τον αντιμετωπίζει ως εθνικό ήρωα.

Ο Γιάννης Χαμηλάκης είναι ένας πολύ μοντέρνος αρχαιολόγος. Ξεκίνησε από την Κρήτη με τις πρώτες του σπουδές, συνέχισε στο Σέφιλντ, δίδαξε στην Ουαλία, σήμερα είναι καθηγητής στο Σαουθάμπτον. Και έχει ένα εύρος ενδιαφερόντων που ξεκινούν από την προϊστορική αρχαιολογία (με ερευνητικό πεδίο το Αιγαίο) και τον μινωικό πολιτισμό μέχρι πολύ σύγχρονες θεματολογίες που τέμνονται και με άλλες κοινωνικές επιστήμες - όπως της ανθρωπολογίας - και που κοιτούν κριτικά την επιστήμη της αρχαιολογίας, μελετώντας λ.χ. τον πολιτικό και κοινωνικό ρόλο της ή πάλι τη σχέση των αισθήσεων με τις αρχαίες πέτρες. Το βιβλίο του «Το έθνος και τα ερείπιά του», που κυκλοφόρησε πρώτα στα αγγλικά (το 2007) και σχετικά πρόσφατα και στα ελληνικά (εκδ. του Εικοστού Πρώτου), πήρε το βραβείο Edmund Keeley, συμπεριλήφθηκε στη λίστα του βραβείου Runciman και ήδη σήμερα διδάσκεται σε πανεπιστήμια σε διάφορα μέρη του κόσμου, σε μαθήματα που έχουν να κάνουν με την πολιτισμική κληρονομιά, την πολιτική της αρχαιολογίας και ζητήματα ταυτότητας. Εξετάζει το πώς προσλήφθηκε κατά καιρούς από το ελληνικό εθνικό φαντασιακό η αρχαιότητα, με έμφαση στην περίοδο του Μεταξά και του Εμφυλίου, στην περίοδο που ο Μανόλης Ανδρόνικος ανέσκαπτε τη Βεργίνα και στην περίοδο της εκστρατείας της Μελίνας για τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Το ελληνικό ακαδημαϊκό κατεστημένο πάντως, όπως έχει ο ίδιος πει, έχει επιδεικτικά αγνοήσει την εργασία αυτή.

Πριν από λίγους μήνες δημοσίευσε στα αγγλικά από τις εκδόσεις Cambridge University Press ένα ακόμη βιβλίο (το «Archaeology and the Senses. Human Experience, Memory, and Affect» θα κυκλοφορήσει στα ελληνικά το 2015), το οποίο εξετάζει μεταξύ άλλων και πώς διαμορφώνεται η κοινωνική μνήμη μέσα από τη σχέση και την καθημερινή επαφή με τα μνημεία, τα αγάλματα και τις άλλες υλικές μορφές έκφρασης του παρελθόντος. Με αφορμή την έντονη αυτή ερευνητική και συγγραφική του δραστηριότητα, του ζητήσαμε να σχολιάσει στο «Βιβλιοδρόμιο» τις αρχαιολογικές ανασκαφές της Αμφίπολης αλλά και τα γενικότερα θέματα που αυτή εγείρει στο πλαίσιο του πολύπαθου Μακεδονικού.

Η ανασκαφή του τάφου της Αμφίπολης έχει συγκεντρώσει το ενδιαφέρον πολλών ελλήνων αρχαιολόγων, θεσμικών και μη, του πολιτικού κόσμου, των περισσότερων μέσων ενημέρωσης (συμπεριλαμβανομένων ξένων) και μεγάλης μερίδας του κοινού. Επίσης δεν έμεινε ασχολίαστη και από τους «εθνικούς» αρχαιολόγους της γειτονικής FYROM. Ποιες είναι οι - ανομολόγητες και μη - προσδοκίες των ενδιαφερομένων;

«Η ανασκαφή αυτή πράγματι έχει πολύ ενδιαφέρον, όχι μόνο ως αρχαιολογική έρευνα και αποκάλυψη, αλλά και ως κοινωνικό φαινόμενο και μιντιακό γεγονός. Από τον καιρό των ανασκαφών του Ανδρόνικου στη Βεργίνα είχαμε να δούμε τέτοιο δημόσιο αλλά και πολιτικό ενδιαφέρον. Κατ' αρχάς, μιλάμε για ένα αναμφίβολα σημαντικό αρχαιολογικό εύρημα, που βέβαια ήταν γνωστό ήδη από τη δεκαετία του 1960, από τις ανασκαφές του σπουδαίου και μάλλον αδίκως παραγνωρισμένου αρχαιολόγου Δημήτρη Λαζαρίδη. Η σημερινή εν εξελίξει ανασκαφή πραγματοποιείται σε μια εντελώς διαφορετική συγκυρία που αναπόφευκτα επηρεάζει και την ανασκαφική διαδικασία, αλλά και τη δημόσια και κοινωνική λειτουργία της. Εχουν προηγηθεί φυσικά η πολιτική και διακρατική διαμάχη για το λεγόμενο Μακεδονικό και η εμπλοκή των ανασκαφών και των ευρημάτων της Βεργίνας στη διαμάχη αυτή. Επίσης, πραγματοποιείται σε εποχή βαθιάς οικονομικής και κοινωνικοπολιτικής κρίσης, αλλά και έξαρσης των εθνικισμών. Τέλος, διεξάγεται σ' ένα ριζικά διαφορετικό μιντιακό τοπίο, που επιτρέπει ή ακόμα και απαιτεί την άμεση και ευρεία κυκλοφορία της πληροφορίας, όχι μόνο από τα παραδοσιακά αλλά και τα νέα μέσα, καθώς και τη δημοσιογραφία των πολιτών.

» Κάθε αρχαιολογική πράξη, και ως λόγος και ως υλική επέμβαση, επιτελεί πολιτική λειτουργία. Ομως η συγκεριμένη ανασκαφή απέκτησε, ιδιαίτερα μετά την πρωθυπουργική επίσκεψη και ανακοίνωση και δεδομένης και της σημερινής συγκυρίας, μια καθαρά πολιτική χροιά, εντάσσοντας το εύρημα, πριν καλά καλά αποκαλυφθεί, πόσω δε μάλλον μελετηθεί, στην εθνική αφήγηση. Επιπλέον, η ιδέα της αρχαιολογίας ως εθνικής επιστήμης συνάντησε τις ευρέως διαδεδομένες στο συλλογικό φαντασιακό αντιλήψεις περί κρυμμένων θησαυρών που θα φέρουν τη σωτηρία, αντιλήψεις που στην Ελλάδα αλλά και αλλού εμφανίζονται ιδιαίτερα σε περιόδους βαθιάς κρίσης όπως η σημερινή. Η ανασκαφή λοιπόν τείνει να μετεξελιχθεί σ’ ένα φαινόμενο που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε εθνική θησαυροθηρία.

» Οσο για μας τους αρχαιολόγους, χαιρόμαστε φυσικά που μια ανασκαφή δημιουργεί τέτοιο ενδιαφέρον, από την άλλη προβληματιζόμαστε για τα παραπάνω φαινόμενα. Ξέρουμε επίσης πως τα όποια ιστορικά συμπεράσματα απαιτούν πολλά χρόνια κοπιαστικής δουλειάς και πολλές συζητήσεις, αμφιβολίες και διαφωνίες. Και πως η αρχαιολογική ανασκαφή είναι μεν μια γοητευτική και συναρπαστική διαδικασία, αλλά παράλληλα μια αργή και βασανιστική προσπάθεια που απαιτεί, όχι σκαπτικά μηχανήματα, αλλά τη συνεχή και αγωνιώδη συνομιλία με το χώμα και με όλα τα φαινομενικά «ασήμαντα» υλικά ίχνη. Τέλος, πως το μνημείο θα συνεχίσει να είναι σημαντικό ανεξάρτητα από την ταυτότητα των όποιων νεκρών και πως αξίζει να μελετήσουμε τη συνολική του ιστορία και βιογραφία, τις χρήσεις και επαναχρήσεις του μέχρι σήμερα (συμπεριλαμβανομένης της σημερινής του περιπέτειας) και όχι μόνο τη στιγμή της κατασκευής και της αρχικής του λειτουργίας».

Ο τάφος αυτός δεν μπορεί να είναι του Αλεξάνδρου, λένε οι επαΐοντες. Αξίζει ωστόσο να θυμηθούμε ότι στη γνωστή εκπομπή του Σκάι το 2009 με τίτλο «Μεγάλοι Ελληνες», όπου υπήρχαν παράδοξες συγκρίσεις, λ.χ. σύγχρονων πολιτικών με αρχαίους φιλοσόφους, πρώτος αναδείχθηκε από το κοινό ο Αλέξανδρος. Τι εκπροσωπεί η ιστορική αυτή προσωπικότητα στο σύγχρονο ελληνικό εθνικό φαντασιακό;

«Ενας από τους λόγους που κατέστησαν την ανασκαφή αυτή ένα μιντιακό φαινόμενο ήταν και η εμπλοκή της στον μύθο του Αλεξάνδρου και των συν αυτώ. Και μιλώ για μύθο, καθώς είναι γνωστό πως για το ιστορικό πρόσωπο ξέρουμε ελάχιστα, τουλάχιστον από σύγχρονές του πηγές. Ενας μύθος που ο ίδιος ο Αλέξανδρος φαίνεται να καλλιέργησε όσο ζούσε και που φυσικά συνεχίζει να τροφοδοτείται και να ανατροφοδοτείται μέσα από μυθιστορίες, τα φιλμ και τη λογοτεχνία μέχρι και σήμερα. Ομως, στα πρώτα χρόνια του ελληνικού κράτους οι βασικοί εθνικοί διανοούμενοι, αρχαιολόγοι και ιστορικοί είχαν άλλες απόψεις επί του θέματος. Για παράδειγμα, ο πρώτος πρόεδρος της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας Ιάκωβος Ρίζος Νερουλός αναφέρει σε λόγο του στην Ακρόπολη το 1841 πως ο Φίλιππος στη μάχη της Χαιρώνειας όχι μόνο υποδούλωσε τους Ελληνες, αλλά «έπραξεν άλλο της νίκης εκείνης ολεθριώτερον, εγέννησε τον Αλέξανδρον!». Φυσικά, μετά και τη μεσολάβηση εθνικών ιστορικών, όπως ο Παπαρρηγόπουλος, τα πρόσωπα αυτά κατέλαβαν λαμπρή θέση στην εθνική αφήγηση και σήμερα θεωρούνται εθνικοί ήρωες, ενώ αυτό που προβάλλεται κατά βάση είναι ο ρόλος του Αλεξάνδρου ως κατακτητή τού τότε γνωστού κόσμου. Ισως όμως θα πρέπει να μας προβληματίσει που δίπλα σε τατουάζ με ναζιστικά σύμβολα βλέπουμε τατουάζ με πορτρέτα του Αλεξάνδρου».

Ο Αλέξανδρος δεν είναι, πάντως, δημοφιλής μόνο στην Ελλάδα. Εχει οπαδούς σε όλο τον πλανήτη. Ποιο είναι το στοιχείο που γοητεύει και τον κάνει μέχρι και χολιγουντιανό ήρωα; Ποια είναι η πρόσληψή του από ιδεολογίες και καθεστώτα που έλκονται από τον αυταρχισμό και τις πολιτικές ισχύος και πόσο ιστορικά «νόμιμη» είναι μια τέτοια σύνδεση;

«Ενώ για το ιστορικό πρόσωπο ξέρουμε ελάχιστα, για το φαινόμενο που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε "αλεξανδρομανία" το υλικό είναι τεράστιο ανά τον κόσμο. Φυσικά, αν δούμε το θέμα και διαχρονικά, δεν υπάρχει ένας Αλέξανδρος αλλά πολλοί και φαίνεται πως κάθε εποχή, κάθε εθνική και κοινωνική ομάδα ή και κάθε δημιουργός κατασκευάζουν τον Αλέξανδρο που ποθούν και που τους ταιριάζει. Ενώ σήμερα προβάλλεται κυρίως ως θετικό πρότυπο και ανδριάντες του στήνονται σε κεντρικές πλατείες, όπως πολύ πρόσφατα έγινε στη γείτονα χώρα, δεν ήταν πάντα έτσι. Ας θυμηθούμε για παράδειγμα τον Αλέξανδρο της «Κόλασης» του Δάντη, που μάλλον απηχεί τις ιστορικές πηγές της εποχής του: τον συναντάμε στον έβδομο κύκλο της Κολάσεως, στο βαθύτερο σημείο ενός αιμάτινου ποταμιού, μαζί με δολοφόνους και πολεμοκάπηλους. Φυσικά, στρατοκρατικά και ανελεύθερα καθεστώτα εκθειάζουν τις στρατιωτικές του κατακτήσεις και τον υιοθετούν ως είδωλο, βοηθούντων και των οριενταλιστικών αφηγήσεων περί "εκπολιτισμού" των βαρβάρων. Από την άλλη, ακόμα και ένας αριστερός σκηνοθέτης όπως ο Ολιβερ Στόουν στην ομώνυμη ταινία του (2004) παρουσιάζει έναν Αλέξανδρο που ποθεί έναν πολυπολιτισμικό κόσμο, ενώ η ταινία και οι συζητήσεις που πυροδότησε γίνονται αφορμή για μια κριτική στις καταστροφικές στρατιωτικές επεμβάσεις των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν και το Ιράκ. Ο μύθος του Αλεξάνδρου τροφοδοτείται και από την απουσία των πηγών για το ομώνυμο ιστορικό πρόσωπο, και από το πρόωρο του θανάτου του, και από το μυστήριο της ταφής του».

Η δυτική νεωτερικότητα επέλεξε ως καταγωγικό της μύθο την κλασική αρχαιότητα, με την αθηναϊκή δημοκρατία και τον χρυσό αιώνα της. Η ελληνική εθνική ταυτότητα ποια ακριβώς αρχαιότητα επέλεξε;

«Εχω υποστηρίξει στο "Εθνος και τα ερείπιά του" πως η ελληνική εθνική αφήγηση από τη μια υιοθέτησε τον δυτικό καταγωγικό μύθο περί κλασικής αρχαιότητας, από την άλλη τον τροποποίησε, ιδιαίτερα από τα μέσα του 19ου αιώνα και έπειτα, παράγοντας αυτό που ονόμασα "εγχώριο Ελληνισμό" σε αντιδιαστολή με τον δυτικό Ελληνισμό. Αυτός λοιπόν ο εγχώριος Ελληνισμός ενσωμάτωσε και τους αρχαίους Μακεδόνες, που από υποδουλωτές έγιναν λαμπροί πρόγονοι, αλλά και το Βυζάντιο, αποκαθιστώντας την αδιατάρακτη συνέχεια στη εθνική χρονική ακολουθία. Οσο για την αρχαιότητα την ίδια, ενώ η αρχαία Αθήνα κατέχει ακόμα την πρωτοκαθεδρία, πρόσφατα παρατηρούμε την επανεμφάνιση της αρχαίας Σπάρτης, φαινόμενο που συμπίπτει με την αυξανόμενη επιρροή των φασιστικών και των ναζιστικών ιδεών. Ετσι, ο αποθαυμασμός του υποτιθέμενου μιλιταριστικού πνεύματος της αρχαίας Σπάρτης εκ μέρους του φασισμού και του Τρίτου Ράιχ συναντά τη λατρεία του άνδρα-πολεμιστή σε ταινίες όπως οι «300» του Ζακ Σνάιντερ (2007). Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε πώς τα ευρήματα της Αμφίπολης θα ενταχθούν στην εθνική αφήγηση και στο συλλογικό φαντασιακό, κατά πόσο, για παράδειγμα, θα ενισχύσουν παραπέρα αυτή τη λατρεία του μιλιταρισμού ή, αντίθετα, θα δώσουν αφορμή για μια κριτική και αναστοχαστική αντιμετώπιση της λειτουργίας των αρχαιοτήτων σήμερα αλλά και της αρχαιολογίας».

Πηγή: ΤΑ ΝΕΑ.gr
Δημοσίευση: 30/08/2014.

Η Άννα Παναγιωταρέα, κάτω από τέντα στον τάφο της Αμφίπολης, γράφει για τις ανασκαφές

Η δημοσιογράφος Αννα Παναγιωταρέα αναρτά καθημερινά στο facebook λεπτομερείς περιγραφές από τις ανασκαφές στον τάφο της Αμφίπολης, σχολιάζει τα δημοσιεύματα του τύπου και είναι η μοναδική δημοσιογράφος που έχει πρόσβαση στην συναρπαστική ανακάλυψη.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι η Αννα Παναγιωταρέα διατηρεί φιλική σχέση με την γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.

Γράφει η Αννα Παναγιωταρέα στις 14 Αυγούστου:
Είμαι πολύ απασχολημένη και δεν βρίσκω χρόνο για να γράψω στην σελίδα μου, αλλά διαβάζοντας τα ΤΕΡΑΤΑ που γράφονται για τον Τύμβο Καστά και το ταφικό μνημείο που βρέθηκε εντός του μαρμαρόγλυφου περιβόλου, θέλω τουλάχιστον εσείς που με διαβάζετε να ξέρετε την πραγματικότητα:
1. Δεν υπάρχει καμία μικροκάμερα στον τάφο και το ΒΗΜΑ στο κυριακάτικο φύλλο βρίθει ανακριβειών.
2.Δεν ξέρει κανείς ΠΟΙΟΣ είναι θαμμένος μέσα στον τάφο. Θα το μάθουμε μόλις ανοίξει η θύρα.
2. Δεν μπορεί να είναι ο Αλέξανδρος, που δεν είχε σχέση με την Αμφίπολη.
3. Δεν μπορεί να είναι η Ολυμπιάδα που οι πηγές αναφέρουν ότι ο Κάσσανδρος την δολοφόνησε δια λιθοβολισμου και την άφησε άταφη!
4.Δεν μπορεί να είναι η Ρωξάνη γιατί δεν θα έβαζαν ποτέ πάνω στον τάφο γυναίκας λιοντάρι 5,20 μέτρων. Ούτε θα το έκαναν για τον 13χρονο μικρό Αλέξανδρο. Και τους δυο τους δολοφόνησε ο Κάσσανδρος.
5. Τι δείχνουν τα στοιχεία: Ο περίβολος -τέλειος κύκλος των 497 μέτρων με θασσίτικο μάρμαρο, οι δύο ολόγλυφες σφίγγες-ακέφαλες- με φτερά ανάγλυφα στο σώμα τους,τα 17 σκαλοπάτια που οδηγούν στην είσοδο του τάφου, οι δυο πλευρές της εισόδου, που επαναλαμβάνουν σε στούκο το μοτίβο των ένθετων μαραμάρων του περιβόλου, το πλάτος τους των 4,5 μέτρων και το μέγεθος του τάφου; Οτι ο νεκρός ή οι νεκροί που είναι θαμμένοι έχουν τιμηθεί πολύ από τους Αμφιπολίτες. Το ποιός ή ποιοί είναι θα το μάθουμε σε 12-15 μέρες που θα μπορεί να ανοίξει η θύρα και η κ. Κ.Περιστέρη με την ομάδα της θα εκτιμησει τα ευρήματα.

Τί γίνεται τώρα;
1. Αποσύρονται οι όγκοι της άμμου-ποταμίσια και κοσκινισμένη- που συγκροτούσε τον τύμβο σε ύψος 33 μέτρων και επί της κορυφής του ήταν το γνωστό λιοντάρι της Αμφίπολης.
2. Μπαίνουν ικριώματα ώστε μα ασφάλεια-τόσο για τους εργάτες όσο και για το μνημείο- να βγούν μία- μία οι πέτρες που αποτελούν το σφράγισμα του τάφου. Είναι από πωρόλιθο και χρειάζεται πολύ μεγάλη προσοχή να μη διαλυθούν. Ηδη έχουν κακοπάθει από την υγρασία.
3. Μπήκαν ξύλινα μπουντρέλια για να στηριχτεί αυτός ο τοίχος και να μη καταρρεύσει καθώς θα αποσύρονται οι πέτρες που τον αποτελούν και αλλάζει το κέντρο βάρους.
4. Μηχανικοί και αρχιτέκτονες επιβλέπουν το έργο της -ας πούμε- «καθαίρεσης», καθως οι πέτρεςθα δένονται μία μία με ιμάντες.
5. Υπολογίζεται ότι θα έχει καθαιρεθεί ο τοίχος-σφράγισμα του τάφου ως την άλλη Παρασκευή, εφόσο όλα πάνε καλά.
6. Τι θα δούμε, οταν καθαιρεθεί ο τοίχος;Την πρόσοψη του μνημείου και όλοι ελπίζουμε να έχει τοιχογραφία που να βοηθήσει στην ταυτοποίηση του νεκρού ή των νεκρών.
7. Αφού αποσυρθούν τα χώματα από την πρόσοψη και αφαιρεθούν κι εκείνα που φαίνονται πίσω από τις σφίγγες, θα αποφασίσουν οι ανασκαφείς τα επόμενα βήματα.

Μακάρι ο τάφος να ασύλλητος αλλά και συλλημμένος να είναι, μακάρι να έχει επιγραφές ή άλλα στοιχεία για τον ένοικο ή τους ενοίκους του. Πιο πολύ όμως και από χρυσό αξίζει το ίδιο το ταφικό μνημείο πού είναι μοναδικό για τα ως τώρα δεδομένα των μακεδονικών τάφων.ΑΥΤΗ είναι ΟΛΗ η αλήθεια .

Και όποιος διάβασε προσεκτικά τις δηλώσεις Αντώνη Σαμαρά δεν χρειάζεται να κάνει καμία εικασία. Είπε ό,τι πραγματικά ήταν γνωστό ως την Τρίτη το μεσημέρι.Πριν του βοτσαλωτού -μαυρόασπρου με ρόμβους- μετά από το τελευταίο σκαλί ως την είσοδο του τάφου, που αποκαλύφθηκε εχθές.

Καλή Παναγιά, αύριο!»

Η Αννα Παναγιωταρέα κάτω από την τέντα της Αμφίπολης

Στις 27 Αυγούστου έγραφε:
Οι «Αμφιπόλεις» του μέλλοντός μας.
«Iσως δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ως τώρα τη συνεισφορά της εύρεσης του τάφου της Αμφίπολης στην καθημερινότητά μας, μέσα στον Αύγουστο. Είναι απίστευτο πώς μια τέτοια επιστημονική υπόθεση δημιουργεί τόσο μεγάλο ενδιαφέρον στην κοινή γνώμη, που ταλανίζεται από τόσα προβλήματα. Κι είναι εξαιρετικά παρήγορο, ευεργετικό θα έλεγα για την ψυχολογία μας, ότι με αφορμή τη σπουδαία ανακάλυψη στον Τύμβο Καστά, γυρίσαμε και μελετάμε-ο καθένας όπως μπορεί- την Ιστορία μας στη διαχρονία της.

Το μνημείο της Αμφίπολης πέρα από το να μας κάνει να περιμένουμε «το εύρημα»- αν και το ίδιο το μνημείο είναι μέγα εύρημα- μας δίνει απτές αποδείξεις ότι η Ελλάδα για «λίγο ξαποσταίνει». Και αυτή η βεβαιότητα είναι ό,τι χρειαζόμαστε. Πόσες φορές «πέσαμε» και μας είχαν για ξεγραμμένους και πόσες φορές «σηκωθήκαμε» όρθιοι, σ’ αυτόν τον ευλογημένο τόπο, δίνοντας το νόημα στον στίχο που έγραψε ο Διονύσιος Σολωμός: «Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει»…

Αλλά αυτά που για έναν ξένο θα φαινόταν παράξενα και ίσως θέμα για κοινωνική έρευνα για μας είναι φυσικά. Αυτός ο συνεχής διάλογος που έχουμε με την Ιστορία μας, «η αναφορά στον παππού μας» καθώς έγραψε ο Καζαντζάκης, για έναν ξένο θα φαινόταν προγονολατρεία. Όμως, εμείς που έχουμε μεγαλώσει βλέποντας γύρω μας όλα τα σημάδια του παρελθόντος μας, αυτό δεν το ονομάζουμε έτσι γιατί δεν το νιώθουμε έτσι.

Η Ιστορία στην Ελλάδα δεν είναι κάτι που απλά διδάσκεται στα σχολεία και διαβάζεται στα βιβλία της εκπαίδευσης. Είναι ζωντανή αφού μπορούμε να απλώσουμε το χέρι μας και να την αγγίξουμε στα μάρμαρα, να την χαρούμε με τα μάτια μας στον πηλό, να αναγνωρίσουμε την ιδιοφυία εκείνων που δημιούργησαν σε όλες τις εποχές, γιατί «γι αυτές τις πέτρες εμείς πολεμήσαμε», όπως μας άφησε στην πνευματική διαθήκη του ο Μακρυγιάννης.

Η ομορφιά στην άσκηση της Τέχνης και του Λόγου δεν είναι γράμμα κενό για τον Ελληνα , ακόμη και για εκείνον πού δεν επιδόθηκε στα γράμματα κι ακολούθησε χειρωνακτική εργασία. Η περηφάνια για όσα κληρονομήσαμε, για το όνομα που φέρουμε, για την πατρίδα που γεννηθήκαμε δεν αποτελούν ενδείξεις εθνικισμού, όπως επιμένει αδίκως τόσα χρόνια η αριστερά, χωρίς να βρίσκει ανταπόκριση στην ελληνική ψυχή. Είναι η αγάπη μας για τον τόπο μας, για τις παραδόσεις μου, για εκείνους που έφυγαν και μας άφησαν πίσω έργα σπουδαία, δείχνοντας μας τον δρόμο. Σήμερα αυτός ο δρόμος μας φέρνει στην Αμφίπολη του 4ου προχριστιανικού αιώνα. Το μόνο βέβαιο είναι ότι υπάρχουν πολλές «Αμφιπόλεις» να ανακαλύψουμε: Τόσο στο παρελθόν μας, όσο και στο μέλλον μας.»

Ενώ μόλις χθες η κυρία Παναγιωταρέα, σε νεότερη ανάρτησή της στο Facebook έγραφε πάλι για την Αμφίπολη:
«Η «Αμφίπολη» της γειτονιάς μας…
Ότι φτάνουν πολλοί Πολίτες έξω από την περίφραση της Αμφίπολης είναι αλήθεια. Ότι είναι χιλιάδες και εκατοντάδες είναι υπερβολή. Ωστόσο, παραμένει αναμφισβήτητο ότι η ανασκαφή στην Αμφίπολη προκαλεί το τεράστιο ενδιαφέρον της παγκόσμιας και της εντόπιας κοινής γνώμης. Αν ρωτούσα πριν από δέκα μέρες: « Μήπως ξέρει κανείς πού πέφτει η Αμφίπολη», μόνον αν τύχαινε να ρωτήσω μακεδόνα θα έπαιρνα απάντηση. Ολοι οι άλλοι νυχτώναμε μακριά.

Τώρα, όλοι θέλουν να πάνε στην Αμφίπολη. Από έμφυτη περιέργεια να βρεθούμε όπου αποκαλύπτεται η Ιστορία; Εστω. Από αγάπη για ένα έξοχο μνημείο, που απογειώνει την αρχιτεκτονική των μακεδονικών τάφων; Εξεζητημένο, αλλά έστω. Από τεράστια περιέργεια για το ποιος- ή και ποιοι- μπορεί να είναι οι όλβιοι νεκροί που αξιώθηκαν ένα τέτοιο επιτάφιο μνημείο και που τιμήθηκαν τόσο γενναιόδωρα από τους σύγχρονους τους; Εστω, γιατί είναι στοιχείο που μας σπρώχνει να μελετήσουμε Ιστορία, ένα μάθημα που το βαριόμαστε έτσι όπως μας το δίδασκαν στο σχολείο, σε υποχρεωτική παπαγαλίας.

Το ερώτημα είναι τελικά ένα: Πόσα από τα μνημεία που μας άφησαν οι πρόγονοί μας ως μάρτυρες των έργων τους, έχουμε επισκεφθεί; Και δεν λέω να ξεκινήσω από τη Θεσσαλονίκη για να δώ τον Παρθενώνα, αν και για να δούν την Ακρόπολη ξεκινούν από τη Γη του Πυρός… Λέω να επισκεφτώ τον Λευκό Πύργο και την εξαίρετη κατατοπιστική έκθεση που υπάρχει σ αυτόν. Να δω τα ψηφιδωτά στην Αγία Σοφία που στέκει ολόρθη από τον 7ο αιώνα. Ας μη ξεκινήσω από την Αθήνα να πάω στην Ολυμπία-με τον καινούριο δρόμο, ούτε δυο ώρες- αλλά τουλάχιστον ας ανεβώ στην …Ακρόπολη να δω τα ιερά, θαυμάζοντας τις αποδείξεις του χρυσού αιώνα του Περικλή.

Πόσο εποικοδομητικό θα ήταν για την παιδεία μας, υποστηρικτικό για την εθνική μας υπερηφάνεια, έκφραση τιμής για τα ωραία και τα μεγάλα που δημιούργησαν οι παππούδες μας, κάνοντας την Ελλάδα βάθρο του Πολιτισμού του κόσμου όλου, αν αποφασίζαμε πριν πάμε στο Λούβρο να δούμε την Νίκη της Σαμοθράκης, να πάμε να δούμε τα ιερά της Σαμοθράκης, πρίν πάμε να θαυμάσουμε τις μετόπες του Παρθενώνα στο Βρετανικό Μουσείο, να πάμε στο μοναδικό μουσείο της Ακρόπολης που μας χαμογελούν οι ανερχόμενοι ιππείς σε πομπή, πριν από μια επίσκεψη στο Μητροπολιτικό της Νέας Υόρκης να δούμε ελληνικούς αμφορείς, η επίσκεψη στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο που έχει τα αριστουργήματα θα μας αποζημιώσει.Πρίν πάμε οπουδήποτε , να ανακαλύψουμε την Ιστορία και τα μνημεία στον τόπο που γεννηθήκαμε.

Αν το Υπουργείο Παιδείας κάνει ένα πρόγραμμα για τα σχολεία- στοιχειώδη και μέση εκπαίδευση- «γνωρίζω τον τόπο μου» για τα παιδιά, τότε είμαι πολύ αισιόδοξη ότι θα ακολουθήσουν και οι μεγάλοι. Πριν από την Αμφίπολη, που ο δρόμος ως εκεί είναι μακρύς, ας γνωρίσουμε τα μνημεία που μας περιβάλλουν. Ας ξεκινήσουμε ακριβώς από τη γειτονιά μας. Ολο και κάτι θα υπάρχει.»

Πηγή: iefimerida.gr
Δημοσίευση: 29/8/2014

Άνθιμος-Ψωμιάδης και Μπουτάρης για Αμφίπολη

Πηγή: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΩΤΤΑΣ [youtube]
Δημοσίευση: 28/08/2014.

Η Βεργίνα "οδηγός" για την Αμφίπολη

Πηγή: ΝΕΡΙΤ [youtube]
Δημοσίευση: 27/08/2014

Ποιος ήταν ο Νέαρχος που εικάζεται ότι είναι θαμμένος στον τάφο της Αμφίπολης

Ο Νέαρχος ήταν ο διάσημος ναύαρχος του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Πολλοί αρχαιολόγοι εικάζουν πως είναι θαμμένος στον τάφο της Αμφίπολης καθώς ο βασιλιάς Φίλιππος Β΄ τον είχε εξορίσει εκεί όταν έπεσε σε δυσμένεια.

Το πλήρες όνομά του ήταν Νέαρχος Ανδροτίμου ο Κρης, λόγω της κρητικής του καταγωγής. Γιος του Ανδροτίμου, πιθανότατα από τη Λατώ.

Η φιλία του Νέαρχου με τον Μέγα Αλέξανδρο

Ο Νέαρχος συνδέθηκε με φιλία με τον Μέγα Αλέξανδρο ήδη από τα παιδικά του χρόνια. Είχε σταλεί μάλιστα εξορία στην Αμφίπολη από το Φίλιππο Β’ (πατέρα του Μ. Αλεξάνδρου) μαζί με ομάδα στενών φίλων του Αλεξάνδρου ως τιμωρία για παράπτωμα του Αλεξάνδρου που εξόργισε το βασιλιά πατέρα του.

Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του Αλεξάνδρου (334-323 π.Χ.), η οποία τον οδήγησε στην κατάκτηση της Ανατολής, ο Νέαρχος ανήκε στο στενό κύκλο των εταίρων του.

Ο στόλος του Μ. Αλεξάνδρου, στην αρχή της εκστρατείας του, περιλάμβανε 150 - 160 πολεμικά πλοία, κυρίως τριήρεις από τις οποίες 29 ήσαν Αθηναϊκές και δεκάδες μεταγωγικά. Αρχηγός του στόλου ήταν ο ναύαρχος Νέαρχος. Λέγεται ότι ο Αλέξανδρος κατόρθωσε να καταλάβει την πόλη Τερμησσό της Κιλικίας με τέχνασμα του Νεάρχου, ο οποίος εξαπάτησε τον τύραννο της πόλης Αντιπατρίδη, παλιό του φίλο.

Ο Αλέξανδρος διόρισε το Νέαρχο σατράπη της Λυκίας και της Παμφυλίας δίνοντάς του ισχυρή μακεδονική φρουρά για την προστασία των περιοχών. Έπειτα από το θάνατο του Μεγάλου Αλέξανδρου, ο Νέαρχος παρέμεινε στην αρχηγία του στόλου, ωστόσο παρέδωσε την διοίκηση της Λυκίας στον Αντίγονο.

Η ευφυία του ναυάρχου Νέαρχου

Τα έτη 326-325 π.Χ. ο Νέαρχος ανέλαβε εξερευνητική αποστολή στον Ινδικό Ωκεανό, από τον Υδάσπη ποταμό στη δυτική Ινδία ως τον Περσικό Κόλπο, ακολουθώντας κατά αντίθετη διεύθυνση του ρου του Ευφράτη ως τη Βαβυλώνα. Τα έτη 326-325 π.Χ. ο Νέαρχος ανέλαβε εξερευνητική αποστολή στον Ινδικό Ωκεανό, από τον Υδάσπη ποταμό στη δυτική Ινδία ως τον Περσικό Κόλπο, ακολουθώντας κατά αντίθετη διεύθυνση του ρου του Ευφράτη ως τη Βαβυλώνα.

Σκοπός του ταξιδιού του ήταν να βρεθεί θαλάσσια οδός από το Δέλτα του Ινδού ως τον Περσικό Κόλπο και τις εκβολές των ποταμών Τίγρη και Ευφράτη. Ξεκινώντας ο Νέαρχος από τον Υδάσπη ποταμό, έπλευσε στις ακτές του Περσικού κόλπου και έφτασε στις εκβολές του Ευφράτη ποταμού στην Ινδία. Αποκομμένος ο στόλος, χωρίς τρόφιμα και χωρίς την υποστήριξη του στρατού, περνώντας από άγνωστα μέρη έφτασε και μετά από πολλές δυσκολίες κατόρθωσε να φτάσει στον Ευφράτη, χάρη της ικανότητας του Νέαρχου που με πραότητα, αποφασιστικότατα και θάρρος ξεπέρασε τα εμπόδια και τη δεισιδαιμονία των ναυτών του που διογκώθηκε λόγω του άγνωστου του επιχειρήματος.

Το ταξίδι του ο Νέαρχος το περιέγραψε σε ένα λεπτομερειακό χρονικό με τον τίτλο Παράπλους, το οποίο ακολουθεί ο ιστορικός Αρριανός στο έργο του Περί Ινδικής (2ος π.Χ. αιώνας). Στοιχεία επίσης έλαβε από το έργο και ο Στράβων, γνωστός γεωγράφος της αρχαιότητας.

Η κάθοδος του Ινδού ποταμού από το στόλο του Μ. Αλεξάνδρου με το ναύαρχο Νέαρχο και το μεγάλο ταξίδι από τις εκβολές του Ινδού ποταμού μέχρι τον Περσικό Κόλπο αποτελούν μια απ' τις μεγαλύτερες εποποιίες του Αρχαιοελληνικού Ναυτικού.

Σύντομα θα ακολουθήσουν η εξερεύνηση των ακτών της Αραβίας και της Κασπίας, ενώ η Α. Μεσόγειος γίνεται Ελληνική ’’λίμνη’’ προστατευμένη από τα καράβια των Πτολεμαίων και των Σελευκιδών.

Με την επικράτηση των Μακεδόνων το εμπόριο και η ναυτιλία γνωρίζουν νέα άνθιση, όμως, λόγω της επέκτασης των Μακεδόνων, τα λιμάνια της Ασίας και της Αιγύπτου μεγαλώνουν σε βάρος του Πειραιά. Οι Μακεδόνες επεκτείνουν συνεχώς την επικράτειά τους και μεταφυτεύουν το ελληνικό στοιχείο μέχρι τις εσχατιές του τότε γνωστού κόσμου. Εξ αιτίας αυτού η ελληνική γλώσσα και γραφή θα γίνουν διεθνείς.

Πηγές: - Νίκου Γ. Τζώρτζη, Τα Οδωνυμικά της Ιεράπετρας, Δήμος Ιεράπετρας, β΄ έκδοση, 2002
- Ο Παράπλους (Στο έργο αυτό ο Νέαρχος κατέγραψε τις εμπειρίες του από την εκστρατεία στις Ινδίες και στην Μικρά Ασία).
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΙΣΜΗΝΗ ΛΕΝΤΖΟΥ Πηγή:newsit Δημοσίευση: 27/8/2014

Αμφίπολη: Εικόνα από ελικόπτερο | Amfipolis tube VIEW FROM HELICOPTER

Πηγή: ENA CHANNEL GREECE [youtube]
Δημοσίευση: 27/8/2014

Τα μυστικά της Αμφίπολης

Ο Διευθυντής Αρχαιομετρίας του Εθνικού Κέντρου Έρευνας "Δημόκριτος" Γιάννης Μανιάτης αναλύει στο Κεντρικό Δελτίο Ειδήσεων της ΝΕΡΙΤ και στην Αντριάνα Παρασκευοπούλου τις τελευταίες εξελίξεις από τις ανασκαφές στην Αμφίπολη.



Πηγή: Andriana Paraskevopoulou [youtube]
Δημοσίευση: 27/08/2014.

«Ζήσαμε την εθνικιστική παράκρουση της Αμφίπολης»

Η Αναστασία Λαζαρίδου, κόρη του αρχαιολόγου Δ.Λαζαρίδη γράφει για το έργο του πατέρα της - Οι υπαινιγμοί για την Κατερίνα Περιστέρη, επικεφαλής της σημερινής ανασκαφής «μια από τις πολλές βοηθούς» του πατέρα της - Γιατί λέει ότι ο πρωθυπουργός εμφανίστηκε στην Αμφίπολη σαν «Ιντιάνα Τζόουνς» - Ζητά να μην επιβλέπουν την ανασκαφή «άσχετοι»

Η μεγάλη αγάπη του διάσημου αρχαιολόγου Δημήτρη Λαζαρίδη ήταν η Αμφίπολη.

Η κόρη του αείμνηστου Δημ. Λαζαρίδη, ενός άντρα που αφιερώθηκε στις ανασκαφές της Αμφίπολης και έκανε το 1964 την πρώτη τομή στον τύμβο Καστά αποκαλύπτοντας 41 μέτρα της ταφικής περιβόλου, γράφει ένα άρθρο στην έντυπη έκδοση της «Εφημερίδας των Συντακτών», ενοχλημένη, όπως ισχυρίζεται, από την εθνικιστική παράκρουση, τον όψιμο ζήλο και την αμετροέπεια της ηγεσίας του ΥΠΠΟ, που θα ’πρεπε να είναι πιο συγκρατημένη. Ωστόσο, εύχεται ο τάφος να μην είναι συλημένος και να προκύψει κάτι σημαντικό για την αρχαιολογική έρευνα.

Διαβάστε παρακάτω ολόκληρο το άρθρο
Κανείς δεν γνώριζε την Αμφίπολη, μέχρι, μεσούντος του Αυγούστου, ο πρωθυπουργός μας εμφανίστηκε, αυτή τη φορά σε ρόλο Ιντιάνα Τζόουνς. Πρόκειται για ένα χωριό, το οποίο δύσκολα βρίσκεις, καθώς η ταμπέλα στην Εγνατία γράφει προς Πρώτη Σερρών, πατρίδα του εθνάρχη, άρα σημαντικότερη.

Ο πατέρας μου Δημήτρης Λαζαρίδης, κλασικός αρχαιολόγος, εγκαταστάθηκε, μετά τον πόλεμο και τις σπουδές του στη Σαλονίκη, στην Καβάλα. Το πεδίο έρευνάς του ήταν εξαιρετικά ευρύ και περιελάμβανε όλη την Ανατολική Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη. Σαν παιδί τον ακολουθούσα στις ανασκαφές της Θάσου και της Σαμοθράκης, κάνοντας επικίνδυνα ταξίδια στη θάλασσα, τα πρώτα χρόνια με γρι-γρι.

Εστησε το νέο Μουσείο Καβάλας, Θάσου, Αμφίπολης. Εκανε ανασκαφές στα Αβδηρα και τη Μαρώνεια, όπου στο μουσείο υπάρχει αίθουσα «Δημήτρη Λαζαρίδη». Αναστήλωσε τα αρχαία Θέατρα Θάσου και Φιλίππων κ.λπ.

Η χούντα τον απομάκρυνε για 7 χρόνια. Οταν επέστρεψε αφιερώθηκε στις ανασκαφές της Αμφίπολης, σημαντικής αποικίας των Αθηναίων, λόγω του χρυσοφόρου Παγγαίου. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι στις ανασκαφές του χρησιμοποιούσε σαν πολύτιμο οδηγό τον ιστορικό Θουκυδίδη, εξόριστο τότε στη σκαπτή ύλη Παγγαίου.

Το ενδιαφέρον του για την Αμφίπολη είχε αρχίσει απ’ το 50. Εσκαψε τούμπες με μακεδονικούς τάφους και σημαντικά ευρήματα. Οι πολιτικοί τότε δεν ενδιαφέρονταν για τις ανασκαφές. Με μία εξαίρεση. Το ’54 η Φρειδερίκη κι ο Παύλος Γλίξμπουργκ επισκέφθηκαν το Μουσείο Θάσου. Ο πατέρας μου είχε βρει ένα αγαλματάκι με ένα δελφινάκι, την Αφροδίτη στην πλάτη του και τον Ερωτα να παίζει στην ουρά του. Η Φρειδερίκη το ’θελε για την προσωπική της συλλογή. Ο πατέρας μου, επιστρατεύοντας τη διπλωματικότητά του, της είπε ένα έμμεσο μεν, πλην σαφέστατο «όχι». Το «όχι» αυτό και καταγράφηκε και πληρώθηκε το ακριβό του τίμημα.

Ως φοιτήτρια Αρχιτεκτονικής απ’ το ’70-’75, τον βοήθησα με αποτυπώσεις στο τείχος της πόλης, μήκους 7 χλμ., της αρχαίας πασσαλόπηχτης γέφυρας στον Στρυμώνα, απ’ όπου και το όνομα Αμφι-πολη, ελληνιστικά σπίτια, τον κατασκευασμένο τύμβο Καστά, όπου η πρώτη του ανασκαφική τομή ήταν πάνω στον εν λόγω τάφο, αλλά δεν είχε λεφτά να συνεχίσει. Βρήκε ωστόσο ένα νεκροταφείο της γεωμετρικής εποχής.

Ανάμεσα στις πολλές βοηθούς του που πέρασαν, ήταν και η μαθήτριά του Καίτη Περιστέρη. Ο πατέρας μου ήταν γενναιόδωρος άνθρωπος και γενικά μοίραζε τομείς στις βοηθούς του, υπό την αδιάκοπη γκρίνια της μάνας μου, στην οποία απαντούσε στερεότυπα ότι δεν του φτάνουν 10 ζωές για να δημοσιεύσει τα ευρήματά του. Ισως διαισθανόταν πως θα πεθάνει νέος. Ισως, εκ των υστέρων η μάνα μου να ’χε δίκιο.

Φέτος το καλοκαίρι, εκτός των άλλων, ζήσαμε την εθνικιστική παράκρουση της Αμφίπολης. Με φρίκη έβλεπα τον πρωθυπουργό, τους κ.κ. Τασούλα και Μενδώνη και τα ΜΜΕ να επιβλέπουν την ανασκαφή. Γιατί τόσος όψιμος ζήλος; Κι από πού κι ώς πού, κι αυτό αποτελεί ύβριν, της οποίας επέρχεται τιμωρία, το επιστημονικό έργο συντελείται σε καθεστώς άγρυπνης παρακολούθησης από άσχετους προς το επάγγελμα; Ο καταβασανισμένος λαός μας χρειάζεται μια μεγαλειώδη αφήγηση, μιας μεγαλειώδους ιστορίας, που εξικνείται ώς τον Σαγγάριο, όπου πνίγηκε μεθυσμένος ο Μεγαλέξανδρος, την Αίγυπτο, τη Σαμαρκάνδη, τη Βακτριανή κ.λπ.;

Εύχομαι ο τάφος να μην είναι συλημένος και να προκύψει κάτι στην αρχαιολογική έρευνα. Εδώ θέλω να θυμίσω έναν άλλο μεγάλο αρχαιολόγο, τον Γιώργο Χουρμουζιάδη, προϊστορικό αρχαιολόγο, ο οποίος δημιούργησε μια σχολή αρχαιολόγων για τους οποίους ένα λιοκούκουτσο του 7000 π.Χ. είναι εξίσου σημαντικό από αρχαιολογική σκοπιά μ’ ένα χρυσό στεφάνι.

Οι λόγοι που με τσίγκλισαν να γράψω τα παραπάνω είναι:
• Φόρος τιμής στη μνήμη του πατέρα μου.
• Οργή και αγανάκτηση για το υπερθέαμα και την αμετροέπεια ανθρώπων, που λόγω βεληνεκούς όφειλαν να ‘ναι πιο συγκρατημένοι.
• Θυμός, γιατί πολιτικοί που απαξιώνουν τον πολιτισμό και ξεπουλούν αρχαιολογικές περιοχές (Ναός Ζωσιμαίου Απόλλωνα στον Αστέρα Βουλιαγμένης, Αμνισός, Ισσός, κ.λπ.), που απολύουν έμπειρους μαρμαροτεχνίτες, σχεδιαστές, συντηρητές, εργάτες ανασκαφών κ.λπ. και αγνοούν τη λεπτή και προσεκτική ανασκαφική διαδικασία, που γίνεται με πενιχρά οικονομικά και αγάπη για τη δουλειά, λησμονιούνται.
*Αναστασία Λαζαρίδου - Αρχιτέκτων

Ποιος ήταν ο Δημήτρης Λαζαρίδης
Γεννήθηκε στην Καβάλα το 1917.
Μετά το τέλος των εγκυκλίων σπουδών του, στην Καβάλα στα 1934, μεσολάβησαν δύο χρόνια βιοπάλης, ώσπου να πάρει μέρος στις εξετάσεις και να εγγραφεί στην Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης, από την οποία αποφοίτησε στα 1941.
Στα 1945 τοποθετήθηκε στην Καβάλα ως έφορος αρχαιοτήτων Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης., όπου παρέμεινε ως τα 1965.
Στο διάστημα 1950-1952 παρέμεινε στο Παρίσι, ως υπότροφος της Γαλλικής Κυβέρνησης στο Πανεπιστήμιο της Sorbonne.
Στα 20 αυτά χρόνια, εργάστηκε ακαταπόνητα με ελάχιστα μέσα και με ακόμη πιο ελάχιστα χρήματα, διενεργώντας ανασκαφές σε σημαντικές αρχαίες πόλεις της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Άβδηρα (1956-1977), την Αμφίπολη (1956-1984), τους Φιλίππους (1959-1964), την αρχαία Νεάπολη ( σημερινή Καβάλα), (1960-1963), την Θάσο ( 1961).
Οργάνωσε νέα μουσεία, στην Καβάλα, την Θάσο, τους Φιλίππους, την Αμφίπολη και την Σκύρο. Πραγματοποίησε έργα αναστήλωσης και ανάδειξης μνημείων στους αρχαιολογικούς χώρους των Φιλίππων και της Θάσου.
Παράλληλα τα χρόνια αυτά ως πρόεδρος του συλλόγου Φίλων Γραμμάτων και Τεχνών έδωσε πνοή στην πολιτιστική κίνηση της Καβάλας και πρωτοστάτησε με τον γαμπρό του φιλόλογο καθηγητή Χαράλαμπο Λαλένη και τον Σωκράτη Καραντινό στην καθιέρωση του φεστιβάλ αρχαίου δράματος Φιλίππων - Θάσου.
Στα 1965 μετατέθηκε στην Αθήνα και ανέλαβε τη διεύθυνση πρώτα της Α΄ εφορίας Αρχαιοτήτων Αθηνών και αργότερα της Β΄ Εφορείας Αρχαιοτήτων Αττικής.
Πέρα από την δραστηριότητά του για την προστασία των αρχαιολογικών μνημείων και την οργάνωση των μουσείων της Εφορείας του αναδείχθηκε και πρόεδρος των Ελλήνων Αρχαιολόγων (1967).

Πηγή: protothema.gr
Δημοσίευση: 27/08/2014

Αρχαία Αμφίπολη: Νέα ευρήματα-Βοτσαλωτό δάπεδο, με ορθογώνια και τετράγωνα σχήματα και ασπρόμαυρους ρόμβους - Φωτογραφίες από τις ανασκαφές

Προτεραιότητα η συντήρηση των ευρημάτων - «Ενα μνημείο βγαίνει και παράλληλα συντηρείται αλλιώς το χάσαμε» δήλωσε η επικεφαλής της ανασκαφής Κ. Περιστέρη

Στη στερέωση και συντήρηση των αρχαιολογικών ευρημάτων πρόκειται να αφοσιωθούν τις επόμενες ημέρες οι αρχαιολόγοι στον Τύμβο Καστά, στην Αρχαία Αμφίπολη, προκειμένου να τα προστατεύσουν. «Ένα μνημείο βγαίνει και παράλληλα συντηρείται αλλιώς το χάσαμε» δήλωσε στο Αθηναϊκό Πρακτορείο ΕΙδήσεων η επικεφαλής της ανασκαφής, αρχαιολόγος, Κατερίνα Περιστέρη.

Παρότι η ανασκαφή από την ΚΗ' Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων προχωρά με γρήγορους ρυθμούς, οι αρχαιολόγοι δίνουν προτεραιότητα στις ανάγκες υποστύλωσης και συντήρησης των ευρημάτων, αλλά και στη διάσωση των ιχνών των χρωμάτων που βρέθηκαν στον χώρο.

«Πρέπει να καταφέρουν να διατηρήσουν τα χρώματα που βρέθηκαν πάνω στα αρχαιολογικά ευρήματα και χρειάζονται ειδικές θερμοκρασίες ψύχους, αλλιώς θα χαλάσουν αμέσως» επισημαίνει η αρχιτέκτονας, πρόεδρος του τμήματος Αρχιτεκτονικής Τοπογραφίας και Γεωπληροφορικής του ΤΕΙ Κεντρικής Μακεδονίας, Λίνα Θεοδωρίδου, παραπέμποντας στα ευαίσθητα χρώματα, που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Έλληνες ζωγράφοι.

Η ιστορία των χρωμάτων

Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, το μαύρο χρώμα που χρησιμοποιούσαν οι ζωγράφοι της εποχής ήταν ο άνθρακας, το κάρβουνο, το σπουδαιότερο χημικό στοιχείο που χρησιμοποιήθηκε ως χρώμα και το έπαιρναν οι ζωγράφοι της αρχαιότητας, από την καύση οστών, ενώ το καλύτερο μαύρο έβγαινε από το καμένο φίλντισι. Μαύρο έπαιρναν επίσης και από καύση ξύλων. Το καλύτερο ξυλοκάρβουνο θεωρείτο ότι προέρχεται από νέα βλαστάρια κλήματος αμπέλου. Ξυλοκάρβουνα χρησιμοποιούνταν με τη μορφή λεπτών ράβδων για τη σχεδίαση. Για να χρησιμοποιηθεί σαν χρώμα μετατρεπόταν σε σκόνη. Καλής ποιότητας μαύρο προερχόταν από το κουκούτσι του ροδάκινου και τα κελύφη των αμυγδάλων. Άλλο μαύρο ήταν το φούμο (καπνιά), που μετατρεπόταν σε μελάνι με την ανάμιξή του με κόμμι. Για την παραγωγή του άφηναν μια φλόγα να παίζει κάτω από μια ψυχρή επιφάνεια και μάζευαν την καπνιά που συσσωρευόταν σ' αυτήν. Η φλόγα συνήθως δημιουργείτο από λαμπάδα από κερί μέλισσας.

Το πορφυρό χρώμα, γνωστή ως πορφύρα από αρχαιοτάτων χρόνων σαν βασιλική βαφή, ήταν η ωραιότερη και ακριβότερη βαφή. Η πορφύρα θεωρήθηκε από την αρχή ευγενές χρώμα και σύμβολο των θεών και βασιλιάδων. Η λέξη πορφύρα είναι το συνολικό όνομα μιας ομάδας οικογενειακών κοχυλιών, ενώ η παραγωγή τους ήταν πολύ επίπονη και απαιτούνταν μεγάλος αριθμός κοχυλιών και άλλων μαλακίων που συγκεντρώνονταν σταγόνα σταγόνα.

Το μπλε χρώμα που χρησιμοποιείτο από την κλασική αρχαιότητα είναι ο αζουρίτης, από τον λαζουρίτη (lapis lazuli), που σημαίνει πέρα από τις θάλασσες, διότι υπήρχε αποκλειστικά στην Περσία. Για την παραγωγή του απαιτούνταν περίπλοκες μέθοδοι, γι' αυτό και ήταν ακριβό υλικό και μέσον για πολυτέλεια. Άλλη μια ομάδα μπλε είναι οι ενώσεις χαλκού με αμμωνία, ενώ το μπλε κοβαλτίου χρησιμοποιήθηκε ευρέως καθώς επίσης και το λαζούρι- έτσι ονομαζόταν το ινδικό, που είναι το χρώμα μαβί, φυτικό και το έφερναν από την Ινδία.

«Ο αρχιτέκτονας Μιχάλης Λεφαντζής, που είναι στην ομάδα της Κατερίνας Περιστέρη, γνωρίζει απόλυτα την προστασία που χρειάζονται όλα όσα έχουν μέχρι τώρα αποκαλυφθεί» τονίζει η Λίνα Θεοδωρίδου, επισημαίνοντας ότι το τμήμα Γεωπληροφορικής του ΤΕΙ Σερρών συνεργάστηκε στενά το 2010 με την προϊσταμένη της ΚΗ Εφορείας Κατερίνα Περιστέρη, όταν στις ανασκαφές της κοντά στον Τύμβο Καστά χρειάστηκε να χρησιμοποιηθεί το γεωραντάρ που διαθέτει το τμήμα.

Όπως εξηγεί ο αναπληρωτής καθηγητής του τμήματος Αρχιτεκτονικής Τοπογραφίας και Γεωπληροφορικής του ΤΕΙ Κωνσταντίνος Παπαθεοδώρου, «μέχρι στιγμής, δεν έχει ανακοινωθεί κανένα αποτέλεσμα γεωφυσικής έρευνας που να σχετίζεται με την πρόσφατη σημαντική ανακάλυψη στο χώρο του λόφου Καστά» και «σε κάθε περίπτωση, οποιαδήποτε έρευνα, γίνεται μόνο σε συνεργασία με την κ. Περιστέρη, η οποία είναι η μόνη αρμόδια να κάνει σχετικές ανακοινώσεις».

«Η έρευνα, σε συνεργασία με το ΤΕΙ Σερρών, περιορίστηκε το 2010 στην περιοχή αρχαιοτήτων της νεκρόπολης που εφάπτεται με τον Τύμβο Καστά, σε εντελώς όμως αντίθετη πλευρά με αυτή της ανασκαφής που πραγματοποιείται τώρα και δεν έχει καμία σχέση με τη σημερινή ανασκαφή που γίνεται στο συγκεκριμένο σημείο. Η έρευνα δεν σχετιζόταν ούτε με τον περίβολο ούτε με τον τάφο που ανασκάπτεται αυτή την ώρα. Επρόκειτο για παιδικούς τάφους που είχαμε βρει τότε» διευκρινίζει, από την πλευρά της, η Κατερίνα Περιστέρη.

Οι ανασκαφές και τα μοναδικά ευρήματά τους στον λόφο Καστά βρίσκονται στο επίκεντρο παγκόσμιου ενδιαφέροντος.

Την ίδια ώρα, τις εξελίξεις των ανασκαφών παρακολουθεί στενά το υπουργείο Πολιτισμού με τη γενική γραμματέα Λίνα Μενδώνη να παραμένει στην Αρχαία Αμφίπολη.

Τη Δευτέρα διμελές κλιμάκιο του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, με επικεφαλής την αρχαιολόγο, προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του υπουργείου Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη, βρέθηκε στο χώρο των ανασκαφών προκειμένου να δει από κοντά την εξέλιξη των ανασκαφών.

Συνεχίζονται οι ανασκαφές στην Αμφίπολη - Αποκαλύφθηκε το ψηφιδωτό δάπεδο

Συνεχίζονται οι ανασκαφικές εργασίες στον τύμβο Καστά, στην Αμφίπολη, από την ΚΗ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων. Αφαιρέθηκε και ο τελευταίος δόμος από τον τοίχο σφράγισης, που έκλεινε την πρόσοψη του ταφικού μνημείου, αποκαλύπτοντας τη συνέχεια του ψηφιδωτού δαπέδου.

Στο κέντρο και μπροστά από την είσοδο, αποκαλύπτεται βοτσαλωτό δάπεδο, που αποτελείται από ορθογώνια και τετράγωνα σχήματα, πλαισιωμένα από ασπρόμαυρους ρόμβους. Στο κάτω μέρος της πρόσοψης εμφανίζεται στη νωπογραφία ταινία, μπλε χρώματος, η οποία παρακολουθείται και στους πλευρικούς τοίχους.

Επίσης, συνεχίζεται η αφαίρεση των χωμάτων από τον προθάλαμο, σε πλάτος δυο μέτρων περίπου, από τον τοίχο της εισόδου. Ο εσωτερικός χώρος, καλύπτεται ακόμη από όγκο χωμάτων, ο οποίος θα αφαιρείται, με ιδιαίτερη προσοχή, στις επόμενες μέρες.

Επίσης, πραγματοποιούνται, συστηματικά, εργασίες συντήρησης και στερέωσης τόσο της πρόσοψης του μνημείου, όσο και του εσωτερικού του αποκαλυπτόμενου χώρου.

Παράλληλα με την πρόοδο της ανασκαφικής έρευνας δημιουργούνται οι εργοταξιακές υποδομές, που θα εξασφαλίσουν καλύτερες συνθήκες εργασίας στους εργαζόμενους και ασφαλέστερη προστασία στο ταφικό μνημείο από τις καιρικές συνθήκες. Σήμερα, ολοκληρώθηκε και η τοποθέτηση του προσωρινού στεγάστρου, που καλύπτει εξωτερικά το μνημείο.

Τέλος, υπό την διεύθυνση της Κ.Περιστέρη δημιουργήθηκε διεπιστημονική ομάδα αποτελούμενη από τις ειδικότητες πολιτικού μηχανικού, αρχιτέκτονος, γεωτεχνικού, τοπογράφου, συντηρητή και γεωλόγου, η οποία θα παρέχει την αναγκαία τεχνική υποστήριξη σε επίπεδο μελετών και εργασιών, που απαιτούνται για την διασφάλιση του μνημείου.

Πηγή: Το Βήμα
Δημοσίευση: 26/08/2014

Μωϋσιάδης για τάφο Αμφίπολης

Πηγή:ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΩΤΤΑΣ [youtube]
Δημοσίευση: 26/08/2014

Άδωνις: Η συνεισφορά του Τζιτζικώστα ήταν σημαντική για τις ανασκαφές στην Αμφίπολη - Τζιτζικώστας: Αισθανόμαστε δικαιωμένοι

Πρωινή δήλωση του Κοινοβουλευτικού εκπροσώπου της ΝΔ για την Αμφίπολη στον Αντ1

Έδωσε τα εύσημα σε Τζαβάρα και Τζιτζικώστα για την εξέλιξη των ανασκαφών

Την συνεισφορά του Περιφερειάρχη Τζιτζικώστα αλλά και του τότε υπουργού Πολιτισμού Κώστα Τζαβάρα στην υλοποίηση των ανασκαφών στην Αμφίπολη εξήρε σήμερα το πρωί σε τηλεοπτική εκπομπή ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΝΔ Άδωνις Γεωργιάδης.

«Κάθε επιστημονική ανακάλυψη έχει ανθρώπους που τη στηρίζουν και ανθρώπους που δεν τη στηρίζουν. Αυτή η συγκεκριμένη προσπάθεια της κυρίας Περιστέρη είχε αμφισβητηθεί εξαιρετικά πολύ στην αφετηρία της. Τώρα όλοι θα βγουν να χειροκροτήσουν και να επιχαίρουν, όμως υπάρχουν συγκεκριμένοι άνθρωποι που τη στήριξαν. Κάποιοι ήταν εκεί παρόντες για να τη βοηθήσουν να προχωρήσει. Ήταν ο Τζιτζικώστας ήταν ο Τζαβάρας. Εγώ θέλω να συγχαρώ τον κ. Τζιτζικώστα για την πολύ καίρια συμβολή του στη συνέχιση των ανασκαφών, και νομίζω ότι ένα μερίδιο της όποιας ανακάλυψης ανήκει και σε αυτόν».

Τζιτζικώστας: "Αισθανόμαστε πολύ δικαιωμένοι, που ήμασταν οι πρώτοι που χρηματοδοτήσαμε την ανασκαφή στην Αμφίπολη

Σχολιάζοντας την πορεία της ανασκαφής στο ταφικό μνημείο της Αμφίπολης Σερρών μιλώντας σήμερα το πρωί σε τηλεοπτική εκπομπή, ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστας δήλωσε σχετικά: «Στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας αισθανόμαστε πολύ δικαιωμένοι, διότι ήμασταν οι πρώτοι που χρηματοδοτήσαμε πριν από 2,5 χρόνια την ανασκαφή στην Αμφίπολη με 100.000 ευρώ, όταν το Υπουργείο Πολιτισμού εκείνης της εποχής αντιμετώπιζε το ζήτημα με σκεπτικισμό.

Η υπεύθυνη αρχαιολόγος της ανασκαφής, η προϊσταμένη της ΚΗ' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Κατερίνα Περιστέρη, μας είχε τότε εκθέσει τα επιχειρήματά της, γιατί πίστευε ότι θα έπρεπε να γίνει η ανασκαφή στο σημείο εκείνο, ζητώντας τη συνδρομή μας. Κρίναμε ότι έπρεπε, με βάση τα στοιχεία που είχαμε στη διάθεσή μας, να συνδράμουμε και έτσι εκταμιεύσαμε 100.000€ για την έναρξη της ανασκαφής.

Όταν τα χρήματα που είχε στη διάθεσή της η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας για την ανασκαφή εξαντλήθηκαν, η κ. Περιστέρη μου ζήτησε να επισκεφθώ την Αμφίπολη για να επιθεωρήσω την πρόοδο των εργασιών. Πήγα στο σημείο, όπου βρέθηκα μπροστά σε ένα τέτοιο ταφικό μνημείο που όμοιό του δεν υπάρχει πουθενά, ούτε στη Μακεδονία ούτε στον υπόλοιπο κόσμο. Αμέσως επικοινώνησα με τον τότε υπουργό Πολιτισμού, τον κ. Κώστα Τζαβάρα, έναν ιδιαίτερα ευφυή άνθρωπο, ο οποίος ανταποκρίθηκε άμεσα στην πρόσκλησή μου να επισκεφθούμε από κοινού την Αμφίπολη. Εκεί διαπίστωσε και ο ίδιος το μεγαλείο της ανασκαφής, εξασφάλισε 50.000€ για τη συνέχισή της και ακολούθως την ενέταξε σε χρηματοδοτικό εργαλείο του Υπουργείου Πολιτισμού, ώστε να μπορέσει να συνεχίσει η ανασκαφή. Έτσι φτάσαμε εδώ και μιλάμε σήμερα για μια τεράστια ανακάλυψη.

Σε ερώτηση δημοσιογράφου σχετικά με τα ευρήματα του ταφικού μνημείου στην Αμφίπολη, ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστας δήλωσε:
Επειδή βρισκόμαστε ελάχιστες μέρες πριν την τελική λύση του "μυστηρίου", οφείλουμε όλοι να σεβαστούμε το σημαντικότατο έργο των αρχαιολόγων που υλοποιείται αυτή τη στιγμή στην Αμφίπολη. Σε λίγες μέρες θα μπορέσει πλέον να μιλήσει επίσημα η αρχαιολογική υπηρεσία.

Εκείνο που μπορώ να σας πω αυτή τη στιγμή είναι ότι το εύρημα αυτό δεν θα έχει αξία μόνο για την Ελλάδα, τα Βαλκάνια ή την Ευρώπη. Το εύρημα αυτό θα έχει οικουμενική αξία.

Θα ήθελα να ευχαριστήσω και να συγχαρώ τον Κώστα Τζαβάρα, ο οποίος ανταποκρίθηκε άμεσα στην πρόσκλησή μας, αντιλήφθηκε τη σπουδαιότητα της ανασκαφής και έσπευσε να τη συνεχίσει, χρηματοδοτώντας την. Φυσικά, θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθούμε στην τεράστια προσφορά της κ. Περιστέρη και όλης της ομάδας των αρχαιολόγων της ανασκαφής, που επιτελούν πολύ σημαντικό έργο».

Πηγή: thousandnews
Δημοσίευση: 26/08/2014.

Αμφίπολη: Στο φως σχεδόν ολόκληρη η πρόσοψη του ταφικού μνημείου

Συνεχίζονται οι ανασκαφικές εργασίες από την ΚΗ' Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων στον Τύμβο Καστά, στην Αμφίπολη.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού «συνεχίστηκε η αφαίρεση των λιθόπλινθων από τον τοίχο σφράγισης και αποκαλύφθηκε σχεδόν ολόκληρη η πρόσοψη του ταφικού μνημείου, που αποτελεί μία εξαιρετικά πρωτότυπη σύνθεση για την αντίστοιχη αρχιτεκτονική του τύπου του μακεδονικού τάφου, του τελευταίου τετάρτου του 4 π.Χ αιώνα».

Η πρόσοψη έχει διάκοσμο που δεν διαφέρει από τους πλευρικούς τοίχους, με νωπογραφία που μιμείται τον ευρύτερο μαρμάρινο περίβολο. Το μέγιστο άνοιγμα ανάμεσα στις παραστάδες ανέρχεται στο 1,67μ. Όπως αναφέρει το υπουργείο, η τυπολογία υποδεικνύει ότι δεν υπήρξαν θυρόφυλλα, αλλά πρόκειται για απλό άνοιγμα εισόδου.
Το ΥΠΠΟΑ αναφέρει επίσης:

«Με την συνέχιση της αφαίρεσης των χωμάτων, στο εσωτερικό του προθαλάμου, εμφανίστηκε κάτω από το μαρμάρινο ιωνικό επιστύλιο, ένθετη μαρμάρινη επένδυση, από ορθοστάτες, καθ' όλο το μήκος των πλευρικών τοίχων.»

Σε απόσταση 6 μέτρων από το άνοιγμα της εισόδου αποκαλύφθηκε το άνω μέρος μαρμάρινου διαφραγματικού τοίχου, ελλιπούς κατά τμήμα του αριστερού μέρους του. Πίσω από αυτόν διακρίνονται δύο ακόμη χώροι.

Επί του διαφραγματικού τοίχου αποκαλύπτεται, επίσης, μαρμάρινο επιστύλιο με γείσο, όμοιο του αντίστοιχου του ιδίου περιβόλου. Φέρει διάκοσμο με οκτάφυλλους ανάγλυφους ρόδακες, στο ύψος του επιστυλίου των πλευρικών τοίχων.

Επί του διαφραγματικού τοίχου αναμένεται να υπάρχει δεύτερη είσοδος που οδηγεί στο εσωτερικό του μνημείου».

Η ανακοίνωση αναφέρει ότι τα χώματα θα αφαιρεθούν στις επόμενες μέρες, εφόσον το επιτρέψουν οι εργασίες στερέωσης και συντήρησης στα σημεία που έχουν αποκαλυφθεί.
Πηγή: Το Βήμα
Δημοσίευση: 25/08/2014 18:47

Νίκολας Σόντερς: O Νέαρχος, ο πιο πιθανός «ένοικος» του τάφου της Αμφίπολης

Συγγραφέας ενός από τα πλέον ευπώλητα βιβλία, παγκοσμίως, με θέμα την αναζήτηση του τάφου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, καθηγητής Αρχαιολογίας ο ίδιος, ο Νίκολας Σόντερς παρακολουθεί με ενδιαφέρον τις ανασκαφές της Αμφίπολης. Διευκρινίζοντας ότι νιώθει «ερασιτέχνης» μπροστά στους Ελληνες συναδέλφους του, μιλά στο «Εθνος» για την ανασκαφή και «προειδοποιεί» ότι τα ευρήματά της μπορεί να κρύβουν κάτι εντελώς αναπάντεχο, ενώ προκρίνει τέσσερα ενδεχόμενα για τους πιθανούς ή σκοπούμενους «ενοίκους» του τάφου.

Η συνέντευξή του έχει ως εξής:
H ανακάλυψη του ταφικού περίβολου στην Αμφίπολη αναζωπύρωσε τις συζητήσεις για το αν είναι πιθανό ο τάφος να ανήκει στον μεγάλο στρατηλάτη. Πόσο βάσιμη είναι, κατά τη γνώμη σας, αυτή η πιθανότητα;

Για πολλούς αρχαιολογικούς, ιστορικούς και φιλολογικούς λόγους είναι σχεδόν αδύνατο να φανταστεί κανείς ότι η νέα αυτή ανακάλυψη είναι ο τάφος του Αλέξανδρου. Υπάρχει πράγματι μια δελεαστική πιθανότητα να σχεδιάστηκε και να χτίστηκε για τον ίδιο (η σορός του κατευθυνόταν στη Μακεδονία όταν οι Πτολεμαίοι την απέσπασαν μεταφέροντάς την στην Αίγυπτο), το πρόβλημα όμως με αυτήν την υπόθεση είναι ότι ο Μέγας Αλέξανδρος θα θαβόταν στον προγονικό βασιλικό τάφο στην Βεργίνα. Θα ήταν αδύνατο να τον έθαβαν οπουδήποτε αλλού στην Μακεδονία και η Αμφίπολη ήταν πολύ δευτερεύουσα σε σχέση με τις Αιγές/ Βεργίνα. Για τον ίδιο λόγο, ο τάφος αυτός είναι απίθανο να ανήκε σε κάποιο μέλος της βασιλικής οικογένειας. Κατά τη γνώμη μου, το εύρημα ανήκει πιθανώς σε έναν από τους διαδόχους του Αλέξανδρου, σε ένα μέλος της ευρύτερης βασιλικής οικογένειας ή σε έναν από τους στρατηγούς του. Θεωρώ πιο πιθανό να ανήκε σε κάποιον υψηλόβαθμο σύντροφο. Ίσως στον επικεφαλής του στόλου του, Νέαρχο; Ωστόσο είμαι σίγουρος ότι οι Έλληνες αρχαιολόγοι μπορούν να έχουν μια πιο εμπεριστατωμένη γνώμη. Εξάλλου συχνά αυτό που φαίνεται λογικό σε εμάς τους σύγχρονους ανθρώπους, δύο χιλιάδες χρόνια πριν να είχε μια αρκετά διαφορετική εξήγηση. Επομένως είναι πιθανό μέσα στον τάφο να βρίσκεται κάτι εντελώς αναπάντεχο!

Ποιο από τα σενάρια που περιγράφετε στο βιβλίο σας σχετικά με τη μοίρα της σορού του Μεγάλου Αλεξάνδρου θεωρείτε ως το πλέον πιθανό;

Στην πραγματικότητα η ερώτηση αυτή εμπεριέχει δύο απαντήσεις: όσον αφορά στον τάφο και όσον αφορά στα οστά του. Ως προς τον τάφο του, θεωρώ ότι τα θεμέλιά του βρίσκονται ακόμη πολλά μέτρα κάτω από το έδαφος της σύγχρονης πόλης της Αλεξάνδρειας, στην τοποθεσία που υποδεικνύω στο βιβλίο μου. Ωστόσο είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι θα έχουν απομείνει πολλά από αυτόν. Ως προς τα οστά του, εδώ τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά. Θα μπορούσαν να έχουν καταστραφεί (καεί), θα μπορούσαν να είναι κρυμμένα κάπου αλλού στην Αίγυπτο -ίσως στο τεράστιο κοιμητήριο της πτολεμαϊκής περιόδου της Μπαχαρίγια (στην Κοιλάδα με τις Χρυσές Μούμιες). Η δική μου αγαπημένη εξήγηση, όμως, είναι ότι το μουμιοποιημένο πτώμα έσπασε σε κομμάτια και πωλήθηκε ως παντοδύναμο φυλαχτό στους Αλεξανδρινούς (οι οποίοι, αν και πολλοί από αυτούς εκχριστιανίστηκαν, εξακολουθούσαν να τον αγαπούν). Πρόκειται για ένα πολύ δημοφιλές φαινόμενο και κατά τη γνώμη μου σηματοδότησε την αρχή της γνωστής χριστιανικής πρακτικής να θεωρούνται τα μέλη των αγίων ως ιερά λατρευτικά αντικείμενα. Έτσι, υπό μία έννοια, το πτώμα του Αλέξανδρου θα μπορούσε να έχει επιστραφεί σε μικρά κομμάτια στους κατοίκους της ίδιας του της πόλης.

Το βιβλίο σας για τον Μεγάλο Αλέξανδρο κάνει λόγο για «εμμονή» δύο χιλιάδων χρόνων ως προς την εύρεση της σορού του μεγάλου κατακτητή. Ποια είναι, πιστεύετε, οι λόγοι που έχουν μετατρέψει αυτήν την αναζήτηση σε εμμονή γεννώντας παράλληλα πολλές θεωρίες και θρύλους;

Νομίζω ότι αποτελεί αδιαμφισβήτητη αλήθεια πως οι άνθρωποι γοητεύονται και ελκύονται από τα αινίγματα και τα μυστήρια, ειδικά εκείνα που αφορούν σε προσωπικότητες παγκόσμιας φήμης. Ο Αλέξανδρος συναρπάζει εν μέρει επειδή δεν γνωρίζουμε πού κατέληξε. Με τον τρόπο αυτό, εξακολουθεί να ζει στη φαντασία μας προκαλώντας κάθε είδους θεωρία και πολιτική ατζέντα, ακόμη και περίεργες πεποιθήσεις, οι οποίες δεν θα γεννούνταν αν το οστεοφυλάκιό του βρισκόταν στην προθήκη κάποιου μουσείου. Όπως λέω και στο βιβλίο μου, υπάρχουν πολλές ομοιότητες με θρησκευτικές φιγούρες (π.χ. του Χριστού). Τα μυστήρια δημιουργούν φαντασιώσεις, ενώ η επίπονη επιστημονική εργασία τους διαλύει!

Θεωρείτε ότι η ανακάλυψη στην Αμφίπολη θα αναθερμάνει το παγκόσμιο ενδιαφέρον για την ελληνική αρχαιολογία, δεδομένης και της σφοδρής οικονομικής κρίσης που μαστίζει την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια;

Το πρόβλημα εδώ είναι η διαφορά ανάμεσα στην αρχαιολογική επιστημονική/ ιστορική «αλήθεια» και τη δημόσια αντίληψη. Όσο σημαντική κι αν είναι αυτή η ανακάλυψη -και σίγουρα είναι πολύ σημαντική για την ελληνική αρχαιολογία- το ευρύ κοινό έχει εμμονή με τον Μεγάλο Αλέξανδρο, και επομένως μόνο αν αποδειχθεί επιστημονικά ότι ο τάφος ανήκει σε αυτόν ή αν η… μηχανή δημιουργίας δημοφιλών μύθων πείσει τους ανθρώπους ότι θα μπορούσε να είναι ο τάφος του, τότε ένας μεγαλύτερος αριθμός τουριστών θα θελήσουν πράγματι να επισκεφτούν την περιοχή. Από την άλλη μεριά, εκείνοι που ήδη λατρεύουν την ελληνική αρχαιολογία και ιστορία και/ή είναι θαυμαστές του Μεγάλου Αλεξάνδρου, πιθανότατα θα προσθέσουν αυτόν τον προορισμό στο δρομολόγιό τους. Έτσι, αν οι άνθρωποι που ασχολούνται με τον τουρισμό και την πολιτιστική κληρονομιά χειριστούν το θέμα αυτό με τη δέουσα προσοχή, η νέα αυτή ανακάλυψη θα μπορούσε να δώσει ώθηση στον τουρισμό χωρίς να θυσιαστούν οι αρχαιολογικές αξίες.

Δεδομένου ότι το αντικείμενο της επαγγελματικής σας ενασχόλησης είναι άλλο, πώς αποφασίσατε να γράψετε ένα βιβλίο για τον Μεγάλο Αλέξανδρο;

Πάντα με συνάρπαζε ο Μέγας Αλέξανδρος, από την εποχή κιόλας της εφηβείας μου. Όχι τόσο ως κατακτητική και στρατιωτική διάνοια (όσο εξαιρετικής φύσης κι αν ήταν αυτή), ούτε λόγω της φημολογούμενης ομοφυλοφιλίας / αμφιφυλοφιλίας του, ούτε λόγω του θανάτου του, αλλά κυρίως για το τι απέγινε μετά το θάνατό του και για το πού βρίσκεται ο τύμβος του: και στα δύο αυτά ζητήματα είχε δοθεί πολύ λίγη προσοχή σε όλα τα βιβλία που διάβαζα γι' αυτόν εκείνη την εποχή. Έτσι ξεκίνησα να συγκεντρώνω κάθε πληροφορία (καλή ή κακή) που μπορούσα. Στη συνέχεια, έχοντας κυνηγήσει μια εντελώς διαφορετική ακαδημαϊκή καριέρα (γύρω από την αρχαιολογία της νοτίου Αμερικής), ενώ έπινα καφέ με τον λογοτεχνικό ατζέντη μου στο Λονδίνο και συζητούσαμε διάφορες ιδέες για το θέμα του επόμενου βιβλίο μου, με ρώτησε αν υπήρχε κάποιο βιβλίο που πάντα ήθελα να διαβάσω αλλά δεν έχει εκδοθεί ακόμη. Έτσι του είπα για τον χαμένο τάφο του Αλέξανδρου. Εκείνος λάτρεψε την ιδέα, το έγραψα και ένας αμερικανικός εκδοτικός οίκος το άρπαξε αμέσως!

Τι αντίκτυπο θα μπορούσε να έχει η ανακάλυψη του τάφου του Μεγάλου Αλεξάνδρου για την επιστήμη της αρχαιολογίας;

Η ανακάλυψη του τάφου του Αλέξανδρου, όποτε κι αν γίνει αυτή, θα αποτελέσει ασφαλώς μια τεράστια ώθηση για την τοπική τουριστική οικονομία. Δεν είμαι σίγουρος, ωστόσο, αν κάτι τέτοιο θα προσέφερε πολλά στην ίδια την αρχαιολογική επιστήμη. Αυτό που θα έκανε πάντως θα ήταν να δώσει ένα τέλος στις φαντασιώσεις και στην πολιτικοποίηση του θέματος. Όσον αφορά στα οστά του (αν κάτι τέτοιο μπορούσε να εξακριβωθεί) και αυτά θα αποτελούσαν μια τουριστική ατραξιόν για την πόλη/ το μουσείο όπου θα εκτίθονταν, αλλά και πάλι αυτό δεν θα είχε μεγάλο αντίκτυπο στην επιστήμη της αρχαιολογίας κατά τη γνώμη μου. Όπως προείπα, ο Αλέξανδρος ζει στη φαντασία, στον μύθο, στην τέχνη και στους θρύλους της Μέσης Ανατολής και του Ιράν, του Ιράκ, του Αφγανιστάν και αλλού. Από αυτήν την άποψη είναι αθάνατος. Αν βρεθεί ο τάφος του, ο μύθος θα εξακολουθεί να υπάρχει αναφορικά με τα οστά του. Η ανακάλυψη των οστών του θα υπονόμευε τις φαντασιώσεις. Νομίζω ότι, μερικές φορές, όσον αφορά στον Αλέξανδρο, θα έπρεπε να προσέχουμε τι ευχόμαστε.

Θα θέλατε να παίρνατε μέρος στις ανασκαφές της Αμφίπολης;

Αν είχα μια ακόμη ζωή θα μου άρεσε να πάρω μέρος στις ανασκαφές αλλά η έρευνά μου στην νότιο Αμερική και στην αρχαιολογία των μοντέρνων συγκρούσεωνμε κρατούν ιδιαίτερα απασχολημένο. Και αν και θέλω να πιστεύω ότι το βιβλίο μου για τον Αλέξανδρο αποτελεί μια σωστή καταγραφή των θεωριών γύρω από τον τάφο του (και για το λόγο αυτό έχει κάποια αξία), δεν είμαι ειδικός στην ελληνική/ ελληνιστική αρχαιολογία. Η Ελλάδα έχει πολλούς εξαιρετικούς αρχαιολόγους -οι οποίοι κάνουν τη συγκεκριμένη δουλειά. Σε σύγκριση με αυτούς θεωρώ τον εαυτό μου ερασιτέχνη. Ωστόσο θα ήθελα πολύ να επισκεφτώ τον τάφο μόλις ολοκληρωθούν οι ανασκαφές.

Πηγή: ΕΘΝΟΣ.gr
Δημοσίευση: 25/08/2014

Όλγα Κεφαλογιάννη για Αμφίπολη

Πηγή: newsIT.gr [youtube] Δημοσίευση: 25/08/2014.

Αποκαλύπτεται σταδιακά η είσοδος του τάφου στην Αμφίπολη

Συνεχίζονται οι ανασκαφικές εργασίες στον Τύμβο Καστά



Συνεχίζονται οι ανασκαφικές εργασίες στον Τύμβο Καστά της Αμφίπολης, από την ΚΗ' Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, για την αποκάλυψη του ταφικού μνημείου.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, «αφαιρέθηκαν ακόμη δέκα λιθόπλινθοι, που αποτελούσαν την έβδομη και όγδοη σειρά, στον τοίχο σφράγισης. Απομένουν τρεις σειρές προς αποδόμηση του συνόλου των έντεκα δόμων.

Έτσι, αποκαλύφθηκε η συνέχεια της πρόσοψης της εισόδου του μνημείου, με διάκοσμο, όμοιο με αυτόν των πλαϊνών τοίχων. Δηλαδή, νωπογραφία λευκού χρώματος, εξαιρετικά επιμελημένη, που μιμείται τον μαρμάρινο περίβολο».

Παράλληλα, όπως αναφέρει το ΥΠΠΟΑ, αποκαλύπτονται, κάτω από τα επίκρανα, οι μαρμάρινες παραστάδες του θυρώματος, οι οποίες επικαλύπτονται, επίσης, από λευκή νωπογραφία.

«Με τη μερική αφαίρεση χωμάτων, που βρίσκονται πίσω από την είσοδο, αποκαλύπτεται η πίσω πλευρά της εισόδου, ιδιαιτέρως επιμελημένη, αντίστοιχη της προσόψεως.

»Επί της νωπογραφίας των επιστυλίων της σώζονται ίχνη κόκκινου και μαύρου χρώματος. Η πλαϊνή και πίσω όψη των ιωνικών επικράνων των παραστάδων, που επικαλύπτονται από νωπογραφία, είναι επιζωγραφισμένες με τα ίδια χρώματα».

Στο μεταξύ, έχουν αρχίσει να αποκαλύπτονται και οι πλαϊνοί τοίχοι του προθαλάμου, που είναι επενδεδυμένοι με μάρμαρο Θάσου και κοσμούνται στο ανώτερο μέρος τους με ιωνικό επιστύλιο, επί του κυματίου του οποίου σώζονται ίχνη μαύρου και κόκκινου χρώματος.

Εκτός από τις ανασκαφικές εργασίες, πραγματοποιούνται επεμβάσεις συντήρησης και στερέωσης του διακόσμου, μόλις έρχεται στο φως, από ειδικευμένους συντηρητές.

Πηγή: Το Βήμα
Δημοσίευση: 24/08/2014

Εθνική θησαυροθηρία ή κριτική αρχαιολογία;

Οι αρχαιολογικές ειδήσεις σπάνια γίνονται πρωτοσέλιδα ή κύρια θέματα σε εφημερίδες, τηλεοπτικά δελτία και ιστότοπους, και μάλιστα για βδομάδες. Ακόμα και στην Ελλάδα, όπου η αρχαιολογία είναι κατεξοχήν εθνική επιστήμη και η (εθνικοποιημένη) αρχαιότητα, εδώ και αιώνες, συμβάλλει καθοριστικά στη συγκρότηση του συλλογικού φαντασιακού, κάτι τέτοιο είναι σχετικά σπάνιο. Η δημοσιότητα που έχουν πάρει οι πρόσφατες ανασκαφές στην Αμφίπολη των Σερρών, λοιπόν, με αφορμή το σημαντικό εύρημα, συνιστά φαινόμενο που απαιτεί παραπέρα διερεύνηση. Οι μελλοντικοί αρχαιολόγοι, ανθρωπολόγοι και ιστορικοί θα έχουν πολλή δουλειά αναλύοντας τον όγκο του δημοσιογραφικού υλικού που συσσωρεύεται καθημερινά, όμως οι πρώτες σκέψεις παραπέμπουν σε φαινόμενα γνωστά στην έρευνα. Φαινόμενα που σχετίζονται, από τη μία, με τις πολιτικές διαστάσεις της Αρχαιολογίας ανά τον κόσμο και, από την άλλη, με βαθιά εδραιωμένες αντιλήψεις για το παρελθόν, τους θεωρούμενους ως προγόνους, αλλά και τη γη και το έδαφος, την υλικότητα και την ίδια τη διαδικασία της ανασκαφής.

Πιο συγκεκριμένα, η μετα-αφήγηση που κυριαρχεί στις περισσότερες αναφορές στο εύρημα, ακόμα και στις σοβαρές, επιφυλακτικές ή και κριτικές αναλύσεις, είναι αυτή της αποκάλυψης ενός «κρυμμένου (αρχαιολογικού) θησαυρού». Ενός θησαυρού που η ίδια η μακεδονική γη κρατάει στα «σπλάχνα» της, ως επτασφράγιστο μυστικό εδώ και χιλιάδες χρόνια. Στη φαντασιακή αυτή κατασκευή, η αρχαιολογική συνάφεια είναι δευτερεύουσα. Εδώ, εύκολα αναγνωρίζουμε στοιχεία που απαντώνται ευρύτατα, και στον ελλαδικό χώρο, και αλλού, στοιχεία με προνεωτερικές καταβολές, που όμως είναι ενσωματωμένα στη νεωτερική συγκρότηση της ελληνικής κοινωνίας. Λαογράφοι και ανθρωπολόγοι έχουν συλλέξει πολλές τέτοιες ιστορίες κρυμμένων θησαυρών, τα «γεννήματα» που η ίδια η γη υποτίθεται πως προσφέρει σε λίγους και εκλεκτούς. Η διαλεκτική ανάμεσα στην απόκρυψη και την αποκάλυψη συνιστά ένα καίριο ρητορικό σχήμα σ' αυτές τις ιστορίες, όπου συχνά το μυστικό αποκαλύπτεται μέσα από όνειρα ή από οράματα, ενώ θα πρέπει να τηρηθούν απαράβατα οι κανόνες της μυστικότητας, διαφορετικά ο θησαυρός μετατρέπεται σε «άνθρακες», ο υποσχόμενος αμύθητος υλικός πλούτος καθίσταται άχρηστος. «Φήμες από γενιά σε γενιά για μεγάλο θησαυρό στην Αμφίπολη» τιτλοφορείται ένα δημοσίευμα, παρέχοντας έτσι τη σύνδεση ανάμεσα στις τοπικές αφηγήσεις περί θησαυρών και στην αρχαιολογική έρευνα, ενώ οι αναφορές για το αίνιγμα και το μυστικό που φυλάττουν οι μαρμάρινες σφίγγες της εισόδου, καθώς και για την άκρα μυστικότητα την οποία υποτίθεται πως τηρούν οι ειδικοί ανασκαφείς είναι άφθονες.

Σε ένα τέτοιο φαντασιακό υπόστρωμα λοιπόν εδράζεται και η πρόσφατη πρωθυπουργική επίσκεψη στην ανασκαφή, προσθέτοντας παράλληλα νέα στοιχεία στο αποκαλυψιακό αυτό αφήγημα. Η εικόνα του πολιτικού ηγέτη που περιγράφει με λεπτομέρεια εκατοστού ένα αρχαιολογικό εύρημα, που υποδύεται κατά βάση τον αρχαιολόγο, παραπέμπει σε πρότυπα γνωστά στην έρευνα. Στα μαθήματα Ιστορίας της Αρχαιολογίας συχνά αναφερόμαστε, για παράδειγμα, στη φωτογραφία του 1932 που παρουσιάζει τον Μουσολίνι με έναν τεράστιο κασμά στη στέγη ενός σπιτιού στο κέντρο της Ρώμης, έτοιμος να το κατεδαφίσει, στο πλαίσιο όχι μόνον του «εξευγενισμού» του κέντρου της πόλης αλλά και της αποκάλυψης της αρχαίας Ρώμης, πάνω στην οποία επεδίωξε να στηρίξει το δικό του ιμπέριουμ. Ή συζητάμε τα έργα και τις ημέρες του Γιγκαέλ Γιαντίν, του αρχαιολόγου-πολιτικού, και κάποτε αναπληρωτή πρωθυπουργού του Ισραήλ, που μεταξύ άλλων συνέβαλε και στην αρχαιολογική «παραγωγή», κατά τη δεκαετία του 1960, μιας από τις πλέον σημαντικές θέσεις του ισραηλινού εθνικισμού, τη Μασάντα.

Όμως ο αρχαιολόγος-πρωθυπουργός της Αμφίπολης δεν περιέγραψε μόνο με λεπτομέρεια το μνημείο, δεν παρέπεμψε μόνο στην ονειρική θησαυροθηρία και στην πεποίθηση πως η γη της Μακεδονίας ετοιμάζεται να βγάλει από τα σπλάχνα της έναν «μοναδικό θησαυρό», δεν έδωσε μόνο κατευθύνσεις στους αρχαιολόγους για το ποιο είναι το σημαντικό ερώτημα που θα πρέπει τώρα να διερευνήσουν: η ταυτότητα του νεκρού. Συμπεριέλαβε επίσης το εύρημα, προτού ακόμα αποκαλυφθεί πλήρως, αποτυπωθεί και, κυρίως, μελετηθεί, στην ελληνική εθνική αφήγηση αλλά και στον μυθικό χρόνο του εθνικού πεπρωμένου, σε μια εθνο-χριστιανική τελεολογία που αρχίζει από τον Φίλιππο και τον Αλέξανδρο και καταλήγει στον ίδιο και στην Ελλάδα του 2014: «Περιμέναμε 2.300 χρόνια για τον τάφο αυτό» θα πει. Έφτασε λοιπόν το πλήρωμα του χρόνου για την αποκάλυψη του μεγάλου μυστικού, για τη «γενεσιακή» στιγμή που ίσως φέρει και τη «σωτηρία». Σ' αυτό το σωτηριολογικό αφήγημα φαίνεται να ευελπιστούν και πολλοί άλλοι. Εξάλλου, όπως δήλωσε ο πρόεδρος της τοπικής κοινότητας, «αν είναι όπως τα λένε, θα σωθεί όλη η περιοχή, όλος ο νομός Σερρών, η Μακεδονία και η Ελλάδα μας».

Είναι γνωστό από άλλα παραδείγματα ανά τον κόσμο πως τέτοιου είδους θησαυροθηρικές εξάρσεις εμφανίζονται ιδιαίτερα σε στιγμές βαθιάς κρίσης σαν τη σημερινή, εμπεριέχοντας παράλληλα την ελπίδα και την υπόσχεση της λύτρωσης. Όπως έχουν επισημάνει ανθρωπολόγοι σαν τον Τσαρλς Στιούαρτ και τον Ντέιβιντ Σάτον, τέτοια φαινόμενα συχνά αφορούν πράγματα κρυμμένα στο υπέδαφος, είτε πρόκειται για πετρέλαιο ή φυσικό αέριο είτε για «αρχαιολογικούς θησαυρούς». Όμως στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι η συνύφανση της οραματικής θησαυροθηρίας με το εθνικό πεπρωμένο, με την εθνικά φορτισμένη μακεδονική γη, με την πανίσχυρη μυθ-ιστορία του Αλεξάνδρου και με τις αντιλήψεις περί προγόνων - κοσμοκατακτητών, που καθιστά το επεισόδιο της Αμφίπολης τόσο ελκυστικό. Όσο για την Αρχαιολογία την ίδια, συνεχίζει να συνεισφέρει καταλυτικά σ' αυτήν τη συνύφανση, ετοιμάζοντας μια νέα θεατροποιημένη κάθοδο στον κόσμο των νεκρών, παραπέμποντας στη Βεργίνα και στον Μανώλη Ανδρόνικο. Έτσι, σύμφωνα με την αφήγηση αυτή, η πίστη στις εθνικές αξίες μπορεί να φέρει αποτελέσματα, η προγονική γη μπορεί να μας ανταμείψει αποκαλύπτοντας τα καλά κρυμμένα μυστικά της και προσφέροντας απλόχερα τους θησαυρούς της. Στην οικονομία των αγορών και της χρηματιστηριακής κρίσης, αντιπαραβάλλεται μια εναλλακτική αποκαλυψιακή οικονομία, μια ονειρική - ηθική οικονομία που ανταμείβει τους εθνικά σκεπτόμενους και δρώντες.

Το εύρημα της Αμφίπολης, που έχει αναμφίβολα μεγάλη αρχαιολογική σημασία, ανεξάρτητα από βεβιασμένες εθνικές ερμηνείες και τους όποιους συσχετισμούς με επώνυμα ιστορικά πρόσωπα, αποκαλύπτεται χάρη στη γνώση και την κοπιαστική δουλειά εργατών και εργατριών, αρχαιολόγων και άλλων επιστημόνων. Οι ειδικοί στη συγκεκριμένη περίοδο, μετά την απαιτούμενη μελέτη, θα διατυπώσουν τις ερμηνείες τους και ενδέχεται, όπως και στην περίπτωση της Βεργίνας, να μην υπάρξει ομοφωνία, κάτι απόλυτα φυσιολογικό.

Όμως δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως για κάθε υλικό μνημείο σημασία έχει η συνολική πολιτισμική του βιογραφία, οι χρήσεις και επαναχρήσεις του ανά τους αιώνες μέχρι και σήμερα, ακόμα και οι συνθήκες της λεγόμενης σύλησής του, και όχι μόνον η στιγμή της κατασκευής και της πρώτης χρήσης του. Μια υλική πολιτισμική βιογραφία που για αναγνωστεί απαιτεί τη λεπτολογική, ενσώματη ενασχόληση και με το ελάχιστο μακροσκοπικά αλλά και μικροσκοπικά διαγνώσιμο υλικό ίχνος, με κάθε κόκκο χώματος, συμπεριλαμβανομένης και ολόκληρης της επίχωσης. Τέλος, ας μην ξεχνάμε πως οι όποιες εθνοτικές και πολύ περισσότερο εθνικές ταξινομήσεις υλικών μαρτυριών του παρελθόντος, ιδιαίτερα σε εποχές που χαρακτηρίζονταν από πολιτισμική υβριδικότητα, είναι όχι μόνο επιστημονικά αυθαίρετες αλλά και κοινωνικά και πολιτικά επικίνδυνες. Με άλλα λόγια, το ζητούμενο και στην περίπτωση της Αμφίπολης είναι μια κριτική, πολυχρονική αρχαιολογία, χειραφετημένη τόσο από τα ασφυκτικά δεσμά του εθνικού φαντασιακού όσο και τις επιδιώξεις της πολιτικής εξουσίας.

Πηγή: Η ΑΥΓΗ
του Γιάννη Χαμηλάκη
* Ο Γιάννης Χαμηλάκης διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον. Το βιβλίο του Το έθνος και τα ερείπιά του: Αρχαιότητα, αρχαιολογία και εθνικό φαντασιακό στην Ελλάδα κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου
Δημοσίευση: 24/08/2014